Singapore với "Văn hóa Metro"

Có nhiều loại hình giao thông vận tải ở Sing như bus, taxi, xe con, xe tải, xe container, metro, tầu hỏa, phà, tầu biển, ca nô… nhưng dân chúng đa số đi lại trong thành phố bằng metro nên mạn phép bàn về “loại hình văn hóa” này. “Em-a-ti” (MRT) là từ dùng chung cho hệ thống giao thông công cộng Metro trong thành phố.

Tầu vừa đến ga Simei.

Ở Sing, mọi người hết sức tự giác xếp hàng trước các dịch vụ công cộng. Ai đến trước đứng trước. Ngay chiều mới đến, mò ra siêu thị gần nhà. Quanh siêu thị có đặt các tủ ATM và thấy bà con tự giác xếp hàng rút tiền, theo hàng lối. Người chưa đến lượt thì giở sách, báo ra đọc, chờ cho người trước rút xong là tự dồn lên. Cảm phục, cảm phục!

Vào nhà ga MRT, siêu thị, hầm chui… khắp nơi dùng thang cuốn tự động để vận chuyển khách lên, xuống.  Khách bước lên thang rồi tự giác đứng về phía bên trái, nhường cho khách muốn đi nhanh hơn có lối trống bên phải, có thể chạy lên trước.

Thang cuốn đưa khách lên, xuống.

Kiểm tra thẻ trước khi vào ga.

Mấy năm nay, MRT sử dụng thanh toán tiền metro bằng thẻ. Tiền được nạp sẵn vào thẻ, hết tiền thì nạp tiếp tại các cabin ngay ga. Hành khách qua cửa vào chỉ cần quẹt thẻ lên đầu đọc là đèn xanh sáng và cửa tự động mở cho qua. Anh có thể đi trong hệ thống, có thể lên xuống đổi tuyến vài lần; lúc ra ở bất kì cửa nào cũng phải quẹt thẻ. Khi đó máy tự động tính quãng đường đã đi và trừ luôn tiền trong thẻ và mở cửa cho qua.

Nếu hết tiền có thể mua ngay tại cửa sổ cabin ngay đó. (Nói vậy hệ thống này đôi khi cũng trục trặc tính sai, tiền đang còn mà vẫn không mở cửa. Lập tức đưa thẻ cho nhân viên, họ đưa vào máy kiểm tra và phát hiện ngay ra lỗi). Làm như thế không thể đi lậu vé.

Vạch phân giới hạn cho khách lên, xuống tầu.

Lần đầu đi metro.

Để an toàn, lâu nay đã cho ngăn vách kính nhựa giữa đường tầu và platform chờ, cửa chỉ mở khi tầu dừng, mà dừng rất chính xác. Trên sàn ga ngay cửa ra vào có vạch sơn vàng vẽ mũi tên hướng dẫn lối ra ưu tiên cho khách từ tầu xuống và lối chờ cho khách sắp lên tầu. Tầu dừng phải cho khách đến xuống hết thì khách đi mới lên tầu.

Trên tầu có gắn “bảng cấm”: cấm hút thuốc; cấm ăn, uống và cấm mang theo chất cháy, nổ. Ngay dưới in ngay mức phạt nặng: hút thuốc – 1000$; ăn – uống -  500$; mang chất cháy nổ - 5000$ nếu cố tình vi phạm. Ở Sing chỉ có “làm” và “không làm” thì “phạt” và “không phạt”, không nói nhiều. Nhưng hầu như chưa bao giờ thấy bất kì công dân nào tự ý ăn, uống nước (dù có mang theo chai) hay hút thuốc trên tầu.

Sơ đồ hệ thống MRT và những "cấm kị".

Nơi dành riêng cho 4 loại khách.

Tại đầu mỗi ghế còn có  chỗ ưu tiên, dành cho bà chửa, trẻ con, người già, người tàng tật. Vì thế khách trẻ luôn tự giác đứng khi tầu đông và bám tay vào các dây móc dọc tầu. Đặc biệt dân Sing dùng máy điện thoại di động Apples, i Pad... nhiều vô kể. Trên tầu họ cứ thế say sưa chát chít, check mail, lên mạng đọc tin...

Khi tầu chạy, trên loa và bảng chữ chạy luôn thông báo bằng tiếng Anh (đôi khi tiếng Hoa) ga sắp đến, ga nào hành khách có thể đổi tầu, cửa mở, cửa đóng… MRT chạy rất nhanh nên ai cũng vội vội vàng vàng lên xuống.

Thông báo ga đi, đến không chỉ trên loa mà còn hiện thị nhấp nháy.

Hệ thống MRT có lúc chạy trên hệ thống cầu dẫn nổi trên mặt đất, có lúc chui xuống lòng đất. Vì thế mỗi lần đổi tuyến phải nhanh chóng theo hệ thống thang cuốn lên hoặc xuống sâu. Nhưng phải nói, hệ thống thông tin chỉ dẫn của MRT tuyệt vời, cứ nhìn vào là có thể biết phải lên hay xuống, rẽ phải, trái hay đi thẳng. Tiện vô cùng.

Trong hầm chuyển tầu với bảng báo rất cụ thể, dễ tìm.

Tuyến sâu hơn.

Ga ngầm ở Outram Park.

Có những đoạn chạy nổi trên mặt đất.

Mỗi hành khách với bản đồ thành phố cùng sơ đồ hệ thống MRT toàn Sing có thể dễ dàng đi khắp nơi. MRT là loại hình giao thong tiện dụng, phổ cập nhất Singapore. Từng ở Nga, Đức, Ba Lan, từng đi metro nhưng lần này vẫn phải làm quen lại và có những cảm xúc mới lạ. Cũng chỉ cần đi 1 chuyến là có thể “tự chiến đấu”.