Schubert và tác phẩm "Con cá hồi" (Thủy k42)

Tôi là một cô gái mơ mộng. Tôi mơ mộng rất nhiều về tình yêu với những cảm xúc lãng mạn, cách yêu say đắm và những ước mơ nồng cháy về hạnh phúc. Có lẽ  do thế mà tôi đã rất thích nhạc của Schubert.
Nhạc của Schubert đa phần là những bản nhạc thể hiện được rất  nhiều về sự sâusắc trong tình cảm, bộc bạch những tâm tình của tác giả nhưng lại là tiếng nóichung của loài người: đó là những màu sắc trữ tình rất phong phú, những cảm xúcvề nội tâm tuy lãng mạn nhưng lại mang nhiều sắc màu của triết lý và nhân vănv.v… Đó là một trong những lý do đã khiến tôi rất thích nhạc của ông ngay từ khi tôi còn rất nhỏ.


Vì tôi rất thích những tác phẩm nghệ thuật mang âm hưởng dân gian nên nhạc của Schubert , ngoài Sérénade  với giai điệu như một lời nói trìu mến, ấm áp,tràn đầy tình cảm yêu thương cháy bỏng,  tôi còn thích một tác phẩm vềtình yêu thiên nhiên của ông. Tác phẩm đó làm cho tôi nghe có cảm giác như mộtlàn điệu dân gian bằng việc sử dụng các thủ pháp rất tài hoa mà chỉ với âm hìnhtiết tấu đơn giản,  tác phẩm đã diễn tả  rất thành công một khungcảnh thiên nhiên tuyệt vời với dòng suối mát lành, có một con cá hồi đang bơilội tung tăng nhảy múa và bộc lộ sự phẫn nộ của Schubert khi con cá đó bị ngưông bắt được bằng cách rất bất minh. Tác phẩm mà tôi đang nói ở đây, đó chính là: Die Forelle (Con cá hồi).
Dieforelle là một màn kịch hấp dẫn được Schubert phổ nhạc từ bài thơ " Dieforelle" của nhà thơ Đức Christian Daniel Schubart (1739-1791). Bài thơnày gồm 4 khổ, nhưng khi phổ nhạc, Schubert đã bỏ khổ cuối với nội dung là lời cảnh báo đến các cô gái trẻ cần phải cảnh giác trước các " ngư ông"  với mồicâu. Thay vào đó, ông  miêu tả một con cá đang bơi  trong làn nướctrong veo  được thể hiện bằng những giai điệu trong sáng nhẹ nhàng cho đếnkhi bị ngư ông làm đục nước để bắt cá ...mà khi thưởng thức tác phẩm này, ởđoạn kết ta có cảm giác như một  màn kịch nhỏ đang diễn ra qua sự thay đổiâm sắc của giọng hát và piano:


Die Forelle
Thơ: Christian Daniel Schubart

In einem Bächlein helle,
Da schoß in froher Eil
Die [launige]1 Forelle
Vorüber wie ein Pfeil.
Ich stand an dem Gestade
Und sah in süßer Ruh
Des muntern [Fisches]2 Bade
Im klaren Bächlein zu.

Ein Fischer mit der Rute
Wohl an dem Ufer stand,
Und sah's mit kaltem Blute,
Wie sich das Fischlein wand.
So lang dem Wasser Helle,
So dacht ich, nicht gebricht,
So fängt er die Forelle
Mit seiner Angel nicht.

Doch [plötzlich]3 ward dem Diebe
Die Zeit zu lang. Er macht
Das Bächlein tückisch trübe,
Und eh ich es gedacht,
So zuckte seine Rute,
Das Fischlein zappelt dran,
[Und ich mit regem Blute
Sah die Betrogene an.]4

Die ihr am goldenen Quelle
Der sicheren Jugend weilt,
Denkt doch an die Forelle,
Seht ihr Gefahr, so eilt!
Meist fehlt ihr nur aus Mangel
der Klugheit, Mädchen, seht
Verführer mit der Angel!
Sonst blutet ihr zu spät!
Con cá hồi
dịch thơ: na9

Trong dòng suối trong veo
Con cá hồi lấp lánh
Lao đi như tên bắn,
Mau lẹ và sướng vui.
Ngồi trên bờ là tôi
Ngắm nhìn vô tư tự
Con cá hồi sống động
Trong dòng suối trong ngần.

Ngư ông với chiếc cần
Đứng trên bờ suối đó
Bằng con mắt lạnh giá
Nhìn cá lội tung tăng.
Tôi đã nghĩ ngư ông
Không thể nào bắt được
Cá kia bằng lưỡi câu,
Khi nước còn trong vắt.

Nhưng rốt cuộc phát chán
Vì phải chờ đợi lâu
Ngư ông bèn láu lỉnh
Khuấy cho nước đục ngầu.
Khi tôi chưa kịp hiểu
Đột ngột dây rung lên
Tôi thấy ở lưỡi câu
Cá quẫy mình vấy máu.

Bạn ở nguồn nước vàng,
Trẻ trung không ngờ vực,
Trông gương con cá hồi
Thấy hiểm nguy, hãy tránh!
Thường vì thiếu tinh anh
Người trẻ hay mắc bẫy.
Cảnh giác với mồi câu
Không máu rơi, quá trễ!


Xin mời các bạn cùng thưởng thức “Die Forelle”!