Tiếng còi tầu (KQ)

Tết 1970.

Chiều chở con gái sang bà ngoại. Cháu xin ngủ qua đêm với chị Quậy, mai chị đi Sing. Trở về chạy xe dọc đường tầu, (trong Nam kêu "đường rày", chắc xuất phát từ Railway?), đúng lúc có đoàn tầu chạy qua... Tầu rú còi. Cành cạch, cành cạch... tiếng bánh gõ xuống chỗ nối ray... Kít kít, tiếng má phanh tì xuống bánh tầu... Nghe những âm thanh ấy chợt gợi nhớ cái cảnh Tết bốn chục năm trước... Những ô cửa sổ loang loáng lướt qua...


Tết 1970, ngày còn ở trường Trỗi
Ngay từ những ngày còn học Trỗi (khi đã về Hưng Hóa, Trung Hà), 2 cái tết 1969, 1970, chúng tôi đều rủ nhau du xuân đêm 30 quanh Bờ Hồ. Trong album của tôi vẫn còn mấy tấm ảnh cả bọn chụp ở hiệu ảnh gần cầu Thê Húc đêm 30 Tết, năm 1970.

Bè 2: Nghị, Công, Ánh, Nam, Vinh, em Ánh.

Tết ấy Phan Nam từ Hải Phòng về. (Hắn đang đi "cải tạo" ở Sư phòng không 363 Hải Phòng, vì năm 1969 "lỡ đánh nhau" với cánh Hải quân trên Thậm Thình). Nam diện áo len cổ trái tim nhưng cố tình cho thò cái dải yếm sọc của áo lính hải ra ngoài: "Tao về từ Tp Cảng mà!". Phúc Chiến đang là học viên Trung cấp Thông tin, đã "mùn cưa" được em Thắng dưới Phòng, nhưng cũng cố dùng dằng ở lại chơi với bạn đêm 30 rồi mới phi tầu về dưới.
Cánh ta có Tấn Lợi, Lê Bình, Kiến Quốc, Vinh "còi", anh em nhà Ánh "quắt", Công-Nghị em tôi, Nam "xoăn" em Lê Bình. Lính Trỗi toàn diện áo bông Trung Quốc có gắn cổ lông. Rất oai (tên tuổi Trỗi ngày ấy "hơi bị lừng" ở Hà Nội!). Tết năm ấy có thêm mấy bạn học sinh miền Nam của Phan Nam: Ngô Diên Chước, Hào...
Nhìn lại 42 năm trước mới thấy ngày ấy trẻ thật!!!
...
Tết đến khi đã là học viên Quân sự
Tết đến với mọi người, cả với lính. Dù đi đâu về đâu thì ngày đó cố mà về nhà, dù là chiến tranh.
Đầu những năm 1970, chúng tôi là lính Đại học QS, đóng quân trên Vĩnh Yên. Tết đến, nếu không vào "cấp báo động cao" thì nhà trường vẫn thu xếp cho học viên về nhà. Lớp lính già có, lính trẻ có; mà cánh già ở quê thì thường đã có vợ con. Vậy là Tết đến, họ được ưu tiên trước. Bọn trẻ phải "hy sinh"(!), thay ca trực để "các  bác già ở xa được trọn vẹn mấy ngày tết". (Thằng nào cũng tưc anh ách nhưng "nghị quyết chi bộ" đã đề ra nên... chịu, mà đa phần anh em ta lại "chưa có đ..."!).
Thế là tự "xu xếp", thằng nào về trước thì được hưởng trọn đêm 30, được đi vòng quanh Bờ Hồ đón giao thường cùng bè bạn, người yêu; thằng nào về sau thì được ăn tết vét, được đi chơi xả láng. Thằng về trước thì chiều mùng 1 phải ra ga lên tầu về đơn vị, thằng về sau (có thể được chiếu cố) cho ra xe từ sáng mùng 1 (không phải bàn giao trực tiếp). Việc chọn "trước hay sau" là cả 1 vấn đề, được cái này mất cái kia. Tôi thường chọn đợt đầu.
Cũng như hồi Trỗi, tối 30 sau khi cơm tất niên ở nhà, chúng nó tụ tập về nhà tôi, cất xe đạp. Cả bọn dàn ra trước cổng 99 bốc phét, chờ bạn. Đến 11g, xuất phát, "dung dăng dung dẻ" lên Bờ Hồ.
Năm nay có Thái Dũng (thằng bạn Việt kiều từ Thái về, học từ lớp 1 đến lớp 5 cùng Chỉnh Huấn, Bắc đen, nay học nghề trên Bắc Giang; nó mất đã gần chục năm nay) đi cùng bạn gái Nhu (sau là vợ); có Tấn Lợi k5 và em Ái k8 - sinh viên trường Cơ khí 1 Vĩnh Yên. (Hình như ngày ấy Lợi có cô bạn gái gần nhà, trên Nhà máy xay xát Lương Yên?). Phan Nam ngày đó cưa được "mụ hòa hồng" (gốc Hoa, sát nhà ông chú) nhưng hình như còn "giếm" chưa mang ra khoe. (Hắn ở Hải Phòng đến 1972 thì về lại Lạng Sơn ôn văn hóa). Tôi và Lê Chí Hòa ngày đó "chưa mùn cưa" được em nào, đi không. Cánh đàn em vẫn là Thành Công, Nghị "phệ" nhà tôi.
Anh em đi bộ dọc theo đường Trần Hưng Đạo, lên Bà Triệu rồi Bờ Hồ. Bà con càng gần Bờ Hồ càng đông, đi thành dòng. Tôi có cậu Trác, anh của mẹ, Tết hay lên chơi với em gái. Nghe chúng tôi rủ nhau đi vòng quanh Bờ Hồ thì cụ bảo: "Nam nữ thụ thụ bất thân, nay mới có dịp. Lên đó, các anh các chị lại chả đánh mắt nhìn nhau, rồi lấy pháo ném chọc nhau chứ gì? Tao già rồi thì cứ ngồi nhà uống rượu, nghe đài...".
Ai cũng diện quần áo mới, tay trong tay, dàn hàng ngang. Quân ta khi này diện áo 4 túi sĩ quan, ve cổ gài "miếng tiết sơ mít sọc vàng" (phù hiệu học viên sĩ quan). Cậy là lính nên cũng hơi tỏ ra kiêu binh.
Toán nào cũng có vài dây pháo trên tay. Pháo nổ đì đẹt, thỉnh thoảng có tiếng pháo đùng; thỉnh thoảng nghe tiếng rít và thấy quả thăng thiên vút lên trời. Tiếng pháo rộ dần khi càng gần giao thừa.
Đến 12g cả dòng người đang đi bỗng dừng lại, tụ dưới những loa lớn treo trên cột điện. Sau Quốc ca trầm hùng là giọng phát thanh viên Tuyết Mai: "Đây là Đài phát thanh tiếng nói Việt Nam, phát đi từ Hà Nội - thủ đô nước VNDCCH. Sau đây kính mời toàn thể quốc dân, đồng bào đón nghe thư chúc Tết của Chủ tịch Tôn Đức Thắng!". Kế đó là giọng Bác Tôn. Lòng lâng lâng khó tả. Vậy là đã sang năm mới!
Sau giây phút trang nghiêm ấy là tiếng pháo rộ lên rồi pháo nổ rợp trời. Mùi thuốc súng khét lẹt, cả không gian mù mịt khói. Nghẹt thở.
Lang thang đến 12g30 thì về. Dọc đường thấy nhiều nam thanh nữ tú nhón chân, bẻ cành cây quanh hồ, xin lộc đầu năm(!). Có mà lộc, phá hoại thì có!
Về nhà lăn ra ngủ. Sáng mùng 1 tới 10g mới dậy. Bà Tâm đã bóc bánh, dọn cơm cho cả nhà. Quanh quẩn hết sáng.
Chiều 3g ra ga Hàng Cỏ. Ga vắng tanh, chỉ có mấy chú lính Quân sự đã hẹn nhau, cứ thế vào ga, thậm chí chả cần mua vé tầu. Từ trên tầu nhìn xuống thấy bà con tung tăng đèo nhau đi du xuân mà buồn. Trời sập tối, tầu xình xịch, xình xịch xa dần Hà Nội... Toa không có điện, chiếc đèn bão treo giữa toa lắc lư theo nhịp tầu như chia sẻ với anh lính phải xa nhà...
Tầu qua Gia Lâm, Yên Viên, Cổ Loa, Đông Anh, Thạch Lỗi, Phúc Yên, Hương Canh, Vĩnh Yên... Xuống tầu, trời tối đen (vừa mới qua đêm 30!). Lòng trĩu buồn, lết chân về đơn vị. Qua cổng với ngọn đèn lờ mờ, chả thèm chào trực ban, cứ thế về doanh trại. Hết tết!
... Đêm mùng 1 nghe tiếng còi tầu mà nhớ lại chuyện xưa...