Cảm nhận sau chuyến đi TQ (Trần Đình Ngân)

Trần Đình Ngân là bạn học cùng lớp với Vũ Cao Phan, Đoàn Mạnh Giao, Nguyễn Hoài Niệm... tại Trường thiếu nhi Việt Nam. Xin bày tỏ sau chuyến thăm Trung Quốc.

Trong hơn hai tuần từ 25-6 đến 15-7-2012 , tôi có dịp đến thăm  tại hai thành phố lớn của TQ là Thượng Hải và Nam Kinh. Do  biết tiếng Trung, lại có con gái thạo tiếng Anh nên chúng tôi chủ trương du lịch „ba lô“ (ngoài việc đặt sẵn vé máy bay và khách sạn, còn lại ăn, đi lại đều do mình chủ động ). Việc xâm nhập thực tế có nhiều thuận lợi, việc giao tiếp với nhiều đối tượng người dân không bị rào cản nào ngăn cách.


Tôi tìm về thăm lại trường cũ, gặp được các thầy cô đã dạy mình hơn 40 năm trước (hiện các cụ đã vào tuổi gần 85-90 ). Họ đều là các cán bộ khoa học lão thành, nhiều người đã lăn lội sống qua những cơn đấu đá thảm khốc của thời CMVH. Không một ai trong các thầy cô nghĩ sai, hiểu nhầm về lớp học trò VN của mình. Ai ai cũng ca ngợi học trò VN có cách sống trọn nghĩa, vẹn tình. Thầy Fan qing Sheng còn nhớ: „Thời CMVH học sinh VN từ chối không đọc Ngữ lục Mao Trạch Đông kiểu  như học trò TQ, họ nghiên cứu lời dạy của Cụ Hồ một cách nghiêm túc và đều rất nhanh nhậy phân biệt những đúng sai xẩy ra thời CMVH. Họ ca ngợi, cảm phục lãnh đạo nào của TQ trong Văn Cách, người đó sau này được chứng minh là đúng đắn. Họ phê phán ai, dù người đó có đang là chủ tướng của CMVH, là người kế tục ông Mao, thậm chí là vợ của ông Mao, sau CM đều chứng minh đấy là những kẻ dã tâm lớn, là những tội đồ của nhân dân“.
Trước những ồn ào về quan hệ xấu đi giữa hai nước VN và TQ, các thầy cô của chúng tôi đều có những bày tỏ đứng về phía „Nhân Dân“: „Ai nói VN muốn xâm lược TQ? Ai nói VN muốn chiến tranh?, thật là vu khống, hồ đồ. Chính chúng ta một thời đã cùng với VN chống chiến tranh. Chính VN đã đau đớn trải qua chiến tranh và hơn ai hết họ cần yên ổn, hòa bình. Hiểu VN, chúng ta thừa biết VN là một nước nhỏ hơn TQ, nhưng là dân tộc trọng tình hữu nghị, không bao giờ lại gây chiến,
muốn đánh nhau với một nước lớn sát kề… Xin hãy cảnh giác với những lừa bịp, mị dân!".
Có dịp gặp lại, ngồi trò chuyện với các thầy cô-thế hệ lão thành của nhân dân TQ, mới cảm nhận được tình hữu nghị Trung Việt trong nhân dân TQ là sâu nặng,là „Vạn cổ trường thanh„. Cả chúng tôi và các thầy cô của mình cùng rất đau buồn trước những trào lưu hiếu chiến, tham lam bành trướng, kiêu căng  của một vài thế lực trong giới cầm quyền hiện nay. Có thầy  còn nhắc lại để cảnh tỉnh về bài học lôi kéo, đầu độc, dụ dỗ lớp thanh niên học sinh hiếu động thành lực lượng xung kích kiểu Hồng vệ binh, kiểu lính thiêu thân  thời CMVH hiện vẫn còn đang được bọn xấu lợi dụng…
Thưa các anh chị, bè bạn! Đang ở tại khách sạn“ Trạng Nguyên“ trên nền đất xưa của nhà trọ Sỹ tử thuộc ngôi trường  do Khổng Tử vĩ đại đích thân xây dựng vô cùng nổi tiếng của cố đô Nam Kinh, qua Internet tôi nhận được bài trả lời phỏng vấn đài „Phượng Hoàng“ của anh Vũ Cao Phan. Anh Phan với tôi là bạn học nhiều năm về trước, hiện chúng tôi vẫn giữ tình bạn đồng lớp, đồng ngũ  với
nhau, thấy bài viết của anh Phan quá hay, rất nhiều ý kiến của anh tâm đắc với mình, tôi xin thay những kể lể sau chuyến đi, chép nguyên văn bài của anh Phan chuyển đến các bạn.

Ảnh 5:Thầy trò Trung-Việt gặp nhau sau 44 năm (1968-2012).
Khẩu hiệu trên cổng lớn „Đoàn kết. Cống hiến. Cầu thị. Đổi mới“,

"Hình như đã là một Trung Quốc khác?"Ngày 7.7.2012, Đài truyền hình Phượng Hoàng (Hồng Kông, Trung Quốc) đã cho phát sóng chương trình “Nhất Hổ nhất tịch đàm” có nội dung liên quan đến những diễn biến gần đây tại biển Đông. Trong chương trình này Đài Phượng Hoàng đã mời TS Vũ Cao Phan, Phó chủ tịch Hội Hữu nghị Việt - Trung tham gia trả lời phỏng vấn. Được sự cho phép của TS Vũ Cao Phan, chúng tôi đăng tải lại nội dung cuộc phỏng vấn này.

1. Cách nhìn nhận của Việt Nam đối với việc Trung Quốc thành lập thành phố Tam Sa?
TS Vũ Cao Phan: Về cách nhìn của Việt Nam với tư cách là một quốc gia thì người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam đã trả lời và dư luận Việt Nam cũng đã lên tiếng rộng rãi. Chắc các bạn cũng biết là tất nhiên Việt Nam phản đối hành động như vậy của Trung Quốc. Còn cá nhân tôi thì thấy việc này chỉ trên mức bình thường một chút, không quá quan trọng. Vì sao ư? Vì vấn đề chỉ là cái tên, Trung Quốc đã nhận là của mình rồi thì muốn đặt tên như thế nào chẳng xong. Hôm nay là thành phố Tam Sa, mai đổi thành tỉnh Nhị Sa chẳng hạn thì tôi vẫn ngồi uống trà Ô Long, chẳng đánh rơi giọt nào ra ngoài. Có một điều thú vị là tôi mới được tin người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi vừa trả lời các nhà báo về việc Thị trưởng Tokyo (Nhật Bản) ra tuyên bố sẽ đặt tên tiếng Nhật là Senkaku cho hai con gấu trúc trong vườn bách thú Tokyo trước khi gửi lại Trung Quốc. Ông Hồng Lỗi nói: “Bất kể ông Ishihara muốn đặt tên gì đều không quan trọng. Điều quan trọng, điều không thay đổi được một thực tế là gấu trúc là của Trung Quốc. Cũng như bất kể Nhật Bản đặt tên gì cho đảo Điếu Ngư (Senkaku) thì cũng không thay đổi được sự thực khách quan Điếu Ngư là của Trung Quốc”. Hay thật, có vẻ như tôi và ông Hồng Lỗi có cùng quan điểm, đúng không?


2. Việc thành lập thành phố Tam Sa của Trung Quốc có làm xấu thêm cục diện Nam Hải (tức biển Đông, theo cách gọi của Trung Quốc - TN) không?
Ông Vũ Cao Phan, 68 tuổi, là TS Lịch sử nghệ thuật quân sự, từng có thời gian học tập tại Trung Quốc. Ông là nguyên là cán bộ giảng dạy khoa Lịch sử chiến tranh (Học viện Quốc phòng), trợ lý Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo. Ông hiện là thành viên Hội đồng khoa học Trường đại học Bình Dương.
Tôi thấy không, hoặc một chút thôi, nếu chỉ tính riêng việc này. Còn nếu cộng thêm những sự kiện khác diễn ra đồng thời, như tranh chấp giữa Trung Quốc và Philippines  ở bãi đá Hoàng Nham (Scarborough), như việc Công ty dầu khí hải dương - CNOOC (Trung Quốc) gọi thầu ngay vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam... thì quả thật tình hình Nam Hải có nóng lên, cục diện biển Đông có xấu đi. Trong buổi hôm nay chúng ta không có nhiều thời gian nên tôi cũng không thể phân tích sâu thêm những nguyên nhân và giải pháp.
Tôi chỉ muốn nói hai điều:
- Một, nếu nhìn lên tấm bản đồ có tỷ lệ xích nhỏ, như những bản đồ cỡ bàn tay thường đăng trên các báo, ta sẽ thấy 9 lô mà Công ty CNOOC vừa gọi thầu nằm dính ngay vào bờ biển miền trung Việt Nam và cách Trung Quốc thì rất xa. Phía Trung Quốc gọi thầu trên cơ sở các lô này nằm trong đường đứt khúc 9 đoạn mà các cơ cấu quyền lực và ngôn luận của Trung Quốc (chưa thấy tiếng nói chính thức của nhà nước Trung Quốc) chỉ dựa vào một lập luận không có tính pháp lý chặt chẽ là tính lịch sử để khẳng định là nó thuộc về Trung Quốc. Thì cứ thử chấp nhận lập luận này và tôi xin đưa ra một
câu chuyện để chúng ta cùng nhau suy nghĩ. Những năm chiến tranh Việt Nam, tàu chiến Mỹ có lần đi gần eo biển Đài Loan đã bị Trung Quốc kịch liệt lên án, thế mà hằng ngày chính các tàu chiến này, kể cả tàu sân bay vẫn hành quân qua lại khu vực bây giờ được gọi là “đường đứt đoạn 9 khúc”, máy bay Mỹ vẫn từ đó bay vào Việt Nam bắn phá mà có thấy Trung Quốc lên tiếng phản đối gì đâu, trong khi Trung Quốc còn là đồng minh thân thiết của Việt Nam nữa? Hay là lúc đó Trung Quốc chưa kịp nhớ đến “di sản” mà chính quyền Quốc dân đảng để lại? Tính lịch sử là một dòng thời gian liên tục hay cũng cần “đứt đoạn”?
 Trung Quốc chắc chắn có tư tưởng nước khỏe, càng ngày càng thích khoe cơ bắp. Thực tế ấy cả thế giới đều rõ.
- Hai, các nhà lãnh đạo hai nước Việt Nam và Trung Quốc cần tích cực xắn tay giải quyết những vấn đề tồn tại không hề nhỏ giữa hai nước anh em (tôi vẫn muốn dùng cụm từ này), chứ không chỉ nói mãi về những “tầm cao mới”, những “bốn tốt” với “mười sáu chữ” (có khi còn thêm tính từ “vàng” vào nữa) như một sự giễu cợt. Cần thẳng thắn ngồi lại với nhau, điều gì chưa rõ, chưa hiểu thì làm rõ, điều gì có tính nguyên tắc thì giữ nguyên tắc, điều gì có thể thương lượng, nhân nhượng thì nhân nhượng trên cơ sở có tình có lý, hai bên cùng thắng. Không có cách nào khác.

- 3. Giữa hai nước có khả năng xảy ra đụng độ kiểu “lau súng cướp cò” (bất cẩn) không?
Không, đó là quan điểm của tôi. Tôi cũng loại trừ luôn cả khả năng “nhân tạo” cho những tình huống ấy. Tất cả mọi hành động của Trung Quốc hiện nay, tôi nhìn nhận chỉ là nhằm gây áp lực để giành lấy mục đích của họ. Còn mục đích đó là gì thì phải hỏi chính Trung Quốc.
Trung Quốc luôn tuyên bố không có tư tưởng nước lớn trong hành xử quốc tế. Có thể như vậy, nhưng Trung Quốc chắc chắn có tư tưởng nước khỏe, càng ngày càng thích khoe cơ bắp. Thực tế ấy cả thế giới đều rõ. Nhân dân Việt Nam đã từng vui sướng và tự hào như thành quả của chính mình khi Trung Quốc thử thành công quả bom nguyên tử đầu tiên.
Còn bây giờ… Hình như đã là một Trung Quốc khác. Thật  đáng tiếc!
Tàu công xưởng Hải Nam Bảo Sa 001 của Trung Quốc ra biển Đông là vi phạm luật   quốc tế.

- TS có thể cho biết cuộc phỏng vấn đã được thực hiện như thế nào không?
Đây vẫn là chương trình talk show “Nhất Hổ nhất tịch đàm” của Truyền hình Phượng Hoàng được thực hiện nhân các sự kiện nóng mà năm ngoái tôi được mời tham gia, khi xảy ra “vụ cắt cáp” ở biển Đông. Cách thức họ làm vẫn là ghi âm, ghi hình trước, phát sóng sau. Những người được mời nhưng ở xa như tôi, camera không thể nào vươn tới thì liên tuyến bằng điện thoại. Câu hỏi được gửi sang trước một ngày. Điều khác biệt là chương trình lần này được thực hiện ở một studio tại Bắc Kinh,
không phải Hồng Kông.

- TS có thể cho biết thành phần tham dự? Tôi không được biết nhưng nghe họ nói chuyện với nhau, có nghe thấy tên một, hai vị tướng hay xuất hiện trên mạng. Không hiểu có đầu cầu nước ngoài nào khác như lần trước không? Trên thực tế là từ năm ngoái đến nay họ đã mấy lần mời tôi tham gia chương trình, nhưng lần này mới có điều kiện nhận lời.

- Mọi việc tiến hành thuận lợi chứ? Biết nói thế nào nhỉ? Khi tôi nói có lúc thì nghe thấy tiếng vỗ tay, có lúc hoàn toàn im lặng. Sau buổi phỏng vấn, họ cảm ơn và bảo rằng họ đánh giá cao những ý kiến của tôi. Tuy nhiên...

- Tuy nhiên? Vâng, tuy nhiên... (cười). Cũng giống như lần trước, cuộc phỏng vấn chỉ thực hiện được một phần, mặc dù đã có sự thỏa thuận trước là sẽ đảm bảo đủ thời gian cho tôi vì họ cũng muốn lắng nghe các quan điểm khác nhau, nếu có. Tôi trả lời hoàn chỉnh câu 1 còn câu 2 và câu 3 chỉ trả lời được một phần. Tất nhiên ngay sau đó tôi đã gửi qua đường email cho họ toàn văn phần trả lời của tôi, bằng cả tiếng Việt và tiếng Hán.

- Xin cảm ơn TS!