Tsakhiagiin Elbegdorj (Huỳnh Văn Úc)

Ông Tsakhiagiin Elbegdorj (sinh năm 1963) là Tổng thống đương nhiệm của Mông Cổ. Mông Cổ là một nhà nước đa đảng có 18 chính đảng cùng hoạt động. Hiến pháp năm 1992 của Mông Cổ quy định cơ cấu chính trị của nhà nước là dân chủ nghị viện, đứng đầu nhà nước là tổng thống với nhiệm kỳ bốn năm. Thời thế tạo anh hùng, không có những biến động chính trị bắt đầu từ năm 1990 làm cho Mông Cổ chuyển biến từ thể chế độc đảng  sang chế độ đa đảng thì không thể có chiến thắng của ông Elbegdorj ngày 24/5/2009 với vị thế là ứng viên của Đảng Dân chủ (MDP).

Mông Cổ là quốc gia thuộc vùng Trung Á, bắc giáp Liên bang Nga, nam giáp Trung Quốc, tây giáp Cadacxtan, diện tích 1,565 triệu km², dân số 2,6 triệu người. Dưới ảnh hưởng của cuộc Cách mạng Tháng Mười Nga, Đảng Nhân dân Cách mạng Mông Cổ (MPRP) được thành lập vào tháng 3/1921 và tiến hành cuộc cách mạng thắng lợi, ngày 11/7/1921 nước Cộng hòa nhân dân Mông Cổ ra đời. Từ đó đến năm 1990 Đảng Nhân dân Cách mạng Mông Cổ là đảng duy nhất cầm quyền. Năm 1990 những chính sách uskoreniye (tăng tốc), perestroika (cải tổ), và glasnost (công khai) của Gorbachev tiến hành ở Liên Xô đã tạo ra tiếng vang ở Mông Cổ. Hàng chục nghìn người dân tại thủ đô cũng như ở các tỉnh lị xuống đường biểu tình đòi tiến hành những cải cách dân chủ. Vào tháng 2/1990 Tổng bí thư Đảng Nhân dân Cách mạng Mông Cổ tuyên bố giải thể Bộ Chính trị và từ chức vào ngày 9/3/1990. Tháng 5/1990 Hiến pháp được sửa đổi, xóa bỏ điều quy định Đảng Nhân dân Cách mạng là đảng duy nhất cầm quyền, hợp thức hóa các đảng đối lập. Ngày 29/7/1990 bầu cử quốc hội. Đó là cuộc bầu cử đa đảng tự do đầu tiên được tổ chức ở Mông Cổ. Trong cuộc bầu cử này Đảng Nhân dân Cách mạng vẫn còn giữ được uy tín và chiếm 85% số phiếu bầu. Đến tháng 6/1996 Đảng Nhân dân Cách mạng Mông Cổ  sau hơn 75 năm cầm quyền đã thất bại trong cuộc bầu cử Quốc hội, chỉ chiếm 25/76 ghế và trở thành lực lượng thiểu số.

Năm 1982 sau khi tốt nghiệp trung học phổ thông chàng trai 19 tuổi Elbegdorj được gọi đi nghĩa vụ quân sự. Năm 1983 ông được quân đội cử đi học tại Học viện Chính trị của quân đội Liên Xô tại Ukraina để trở thành nhà lý luận Mác Lênin và nhà báo. Năm 1988 ông ra trường và làm việc ở báo Sao Đỏ-tờ báo của quân đội Mông Cổ. Tháng 12/1989 ông tham gia cuộc biểu tình công khai ủng hộ dân chủ ở thủ đô Ulan Bator, tuyên bố thành lập Liên minh Dân chủ và sau đó trở thành Chủ tịch Đảng Dân chủ (MDP). Những tháng sau đó ông tiếp tục tổ chức và lãnh đạo các cuộc biểu tình và đình công của công nhân và giáo chức. Ông được bầu vào Nghị viện trong cuộc bầu cử quốc hội đa đảng lần đầu tiên tháng 7/1990 và trong các lần bầu cử quốc hội tiếp theo vào những năm 1992, 1996 và 2008. Ông giữ chức Phó chủ tịch Nghị viện từ năm 1996 đến năm 1998. Ông được Nghị viện bầu làm Thủ tướng Chính phủ hai lần vào năm 1998 và 2004.

Luật nhân quả của đạo Phật nói rằng gieo nhân nào gặt quả ấy. Những hạt giống của perestroika (cải tổ) mà ông Gorbachev chủ trương đã nảy mầm trong tư tưởng của chàng sinh viên sĩ quan Học viện chính trị của quân đội Liên Xô và đơm hoa kết trái khi Elbegdorj hoạt động trong chính trường. Hành động của ông và của phong trào dân chủ ở Mông Cổ đã đưa đất nước này chuyển biến một cách hòa bình từ chế độ toàn trị độc đảng sang chế độ dân chủ đa đảng. Và nền dân chủ đó đủ mạnh để có thể đưa một cựu tổng thống ra tòa vì tội tham nhũng. Tháng 4/2012 cựu tổng thống Nyamdorj Enkhbayar đã bị bắt và sau đó ra tòa nhận bản án bốn năm tù giam vào đầu tháng 8/2012. Ông Enkhbayar đã làm tổng thống hai nhiệm kỳ liền từ năm 2001 đến năm 2009. Trong thời gian tại vị ông đã làm thiệt hại cho công quỹ hơn 54 triệu tugrik (40.000 USD).