Đón xuân mới theo nếp cũ (Thanh Trần)

Thế là một mùa xuân mới lại về. Người ta thêm một xuân mới là thêm một tuổi nên cứ đầu xuân là có lệ “đón” một tuổi mới. Trẻ em thì phong bao lì xì, thanh niên thì du xuân cho thỏa thuê khi tuổi đang trẻ, sức đang mạnh, trung niên thì kiểm đếm thành quả thu được để chúc nhau “nhất bản vạn lợi”, lão niên thì con cháu quây quần chúc thọ bách niên, đúng là chỉ có mùa xuân nhất là những ngày đầu xuân con người mới cởi mở, hồn hậu như thế, nên người ta tôn Xuân là Chúa.

Lại theo lối xưa, khi bước vào năm mới ta xem một chút thiên thời, xét  tương quan về địa lợi để rồi luận cho nhân hòa trong năm Giáp Ngọ này.

Khí hậu năm Giáp Ngọ: Không kể đến cách xem thiên văn cổ để luận tìm sự tương ứng của khí hậu cả một năm mà ngày nay không mấy khi được nhắc đến, rồi người ta cho rằng đã thất truyền, trong nhà y vẫn giữ một nếp cổ là xét khí hậu của một năm dựa vào vận - khí mà chuẩn bị trước tinh thần, dược vật để sẵn sàng đón trị các loại bệnh hay dịch do thời khí tạo ra.

Xét Vận (chủ vận - khách vận) với Khí (chủ khí - khách khí) để tìm cái riêng rồi tổng hợp lại trong cái chung. Khí hậu năm Giáp Ngọ là thuận hòa, không có đột biến hay sự biến thường của bốn mùa xuân – hạ - thu - đông vì khí sinh vận, khí như người khách còn Vận là người chủ nhà, khách đến chơi mà lại phù cho chủ nhà thì còn gì bằng! Nửa đầu năm là thời tiết sẽ ấm áp và vào hạ sẽ nóng sớm. Sang thu sẽ khô hanh sớm và ít mưa, mảng nông nghiệp lại phải chuẩn bị trữ sẵn nước cho trồng cấy, tưới tắm lúa, ngô, khoai màu.

Cổ nhân cứ dùng kiến thức này qua nhiều nghìn năm để bảo vệ cuộc sống, chỉ sợ rằng cái mất cân bằng của hành tinh do con người tạo ra sẽ biến con người trở thành nạn nhân mà người ta gọi là cơn giận dữ của thiên nhiên thôi.

Những điều cần biết khi vào năm mới: Mọi việc chuẩn bị cho mấy ngày Tết đã xong như bánh trưng, khúc giò, nồi măng hầm, hành củ muối, nồi cá kho… tùy theo từng gia đình, mâm ngũ quả đã đặt lên ban thờ gia tiên cùng với lọ hoa nhỏ, cây quất, cành đào, cành mai cũng đã xếp vào nơi ngồi đón khách đến chúc Tết, ta chuẩn bị đón Tết.

-Cúng giao thừa: mâm cúng đặt ở ngoài trời, khi giờ Tý của năm Giáp Ngọ đã điểm là lúc gia chủ có thể thắp hương làm lễ được rồi. Trước khi phát tâm nguyện cầu những điều tốt lành, cần nhớ khấn tiễn vị vua cai quản năm Tỵ là Ngô Vương để đón rước vị Tần vương trị vì cho cả một năm mới. Cần có một lá sớ viết tên tuổi từng thành viên gia đình, địa chỉ nơi gia đình ở rồi khi cúng gia chủ phải “tuyên sớ” cho nghiêm trang bên cạnh những lời khấn nôm. Thế là được rồi.

-Xông đất: nên chọn các cậu bé trai từ 7 đên 13 tuổi, tính tình vui vẻ, khuôn mặt xinh tươi, hóm hỉnh hay cười đùa, ngoan ngoãn lại thông minh là hay nhất. Hài đồng là sứ giả của trời đất mang lại sự tốt lành và sinh khí cho gia đình. Còn không có, nhất là chọn người xông đất cho nhà máy, cửa hàng, công ty thì ta chọn con trai hợp tuổi với năm Giáp Ngọ này cũng tốt. Đó là:

Ø Giáp Dần - Mậu Dần - Nhâm Dần.

Ø Giáp Ngọ - Bính Ngọ - Canh Ngọ.

Ø Bính Tuất - Canh Tuất - Nhâm Tuất.

Tuổi là quy ước, còn tính tình, nhân cách, khẩu khí tươi vui, sởi lởi, dễ mến vẫn là yếu tố quyết định. Lại cần nhớ 11 giờ đêm là bắt đầu bước vào năm mới rồi đấy! đừng để người khác bước vào khuôn viên cổng nhà của mình trước người đã chọn xông đất.

-                     Xuất hành: Lấy hướng tốt trong lần xuất hành đầu tiên ra khỏi nhà ngày Mùng 1 đầu năm cũng là một cách cầu sự thuận lợi cho cả năm. Năm nay ngày Mùng 1 là Nhâm Dần, ngày Dần rơi vào tháng Dần lại hợp với năm mới, năm nay ngày Mùng 1 sẽ dễ dàng hanh thông rồi. Tìm Hỷ thần thì từ nhà mình đi ra chọn đường nào theo hướng chính Nam để đi một đoạn quãng một hai trăm mét là được rồi. Còn tìm Tài thần nữa chứ! Kết hợp trong lần xuất hành đầu tiên này, ta đi một đoạn theo hướng Tây Nam. Người xưa quan niệm sự yên vui, mức tài lộc cũng có những linh lực phù trợ, đi theo hướng đã định là đi vào con đường của những linh lực tạo ra mà được  hưởng thành quả nếu ta sống và cư xử thiện tâm, lao động làm ăn kinh doanh chân chính.

-                     Mở hàng: Từ “mở hàng” rất hay, nó vừa cho ta cảm giác cụ thể như đồng quà, tấm bánh, lại vừa bao hàm một kế hoạch, một chương trình hay chiến lược của cả năm mới. Đúng là “nhất niên chi kế tại ư Xuân” mà đức Khổng Tử đã nói.

Ngày mở hàng tốt đầu năm là Mùng 4 Ất Tỵ, giờ mở hàng là 8 giờ sáng, 11 giờ trưa hay 1 giờ chiều đều được.

Ngày mùng 5 năm nay rơi vào ngày Lập Xuân cũng rất tốt cho việc khai trương tiền hàng nên mở vào 11 giờ trưa, 3 giờ chiều trở ra.

-                     Thú ngày Tết: Bận rộn cả năm rồi, được mấy ngày nhàn nhã nghỉ ngơi mà lại gặp nhau là vui là quý lắm, gia đình đoàn tụ, con cháu quây quần, nhưng có lẽ “đời” nhất vẫn là sự thăm thú của bằng hữu, thầy trò. Rượu ngon để dành cho những dịp này, chuyện hay lượm lặt đây đó hay được để lại từ ngàn xưa cũng đem ra kể cho nhau nghe những lúc này, mà phải có “tửu nhập” đến độ nhất định thì “ngôn xuất” mới có hồn để hòa vào hồn Xuân.

Trong thập hình của võ thuật được tổng hợp một thời là Long - Xà - Hổ - Báo - Hạc - Sư - Tượng - Mã - Hầu - Mưu, thì Ngựa cũng chiếm một vị trí để người xưa rút ra mà tu luyện các đặc điểm rồi lại đưa vào chiến đấu. Ngựa quý là phải có sức bền bỉ, có tốc độ nhanh, sức vóc mạnh. Quan sát con ngựa đầu đàn khi lâm chiến, nó sử dụng những đòn chồm lên cao mà dùng hai vó trước bổ vào đối phương, sức mạnh truyền ra chính là từ hai chân sau. Những đòn đá hậu của ngựa là rất nặng và nguy hiểm, những “dũng sỹ” đi săn mồi trên thảo nguyên là sói cũng phải kiêng nể tránh các đòn đá hậu này. Các đòn đánh ngắn chính là vận dụng các miếng “cắn” vào đối phương khi đã giáp chiến mà người ta đã biến thành tay “trảo” hay nắm quyền. Và rồi 4 cước của ngựa là tiêu biểu cho “lượng” đòn cước nhiều xuất ra liên lục một lối riêng biệt theo kiểu “ngựa xéo”.

Người xưa còn học con ngựa nhiều điều: trí nhớ, sự cảnh giác, lòng trung thành, đức chia sẽ tình cảm với chủ. Khi Quan Công lâm nạn mà lìa trần thì con chiến mã Xích Thố cũng nhớ chủ mà chết theo. Người trọng chữ tín ở đời thì phải biết giữ lấy lời hứa vì “Nhất ngôn kỷ xuất, tứ mã nan truy”…

Thế đấy, ngày Tết ngắm cành mai hưởng chén rượu thơm cùng tri kỷ kể cho nhau nghe những chuyện hay ở đời theo nếp cũ thì còn gì thanh tao bằng.

Thanh Trần