GS Đào Vọng Đức nói gì về văn hóa tâm linh? (ST: N.TV)

Lời chào mừng Hội thảo

GS Đào Vọng Đức

Kính thưa các Quí vị đại biểu!

Tôi rất vui mừng được tham dự cuộc Hội thảo  “Đạo Mẫu và văn hóa tâm linh Việt Nam” hôm nay, có dịp gặp gỡ với các nhà nghiên cứu, các nhà ngoại cảm, các thanh đồng  Đạo Quan, có danh tiếng, và rất vinh dự được phát biểu vài cảm nghĩ. 

Nhân dân ta có truyền thống về Đạo Phật – Đạo Mẫu từ hàng ngàn năm nay. Đạo Mẫu đã đồng hành cùng dân tộc trong cuộc trường chinh vĩ đại dựng nước và giữ nước. Chúng ta đã được hưởng ân phúc từ Đạo Phật – Đạo Mẫu và từng chứng nghiệm sự hòa quyện, sự gắn bó hữu cơ giữa cuộc sống trần thế và các yếu tố tâm linh. Đạo Mẫu đã từ lâu thâm nhập sâu vào đời sống cộng đồng và đã có những ảnh hưởng nhất định tới nhiều tín ngưỡng tôn giáo khác, đặc biệt là sự giao thoa giữa Đạo Phật và Đạo Mẫu.

Cuộc Hội thảo này là một sinh hoạt rất bổ ích, ngoài ý nghĩa tâm linh còn mang tính học thuật, tạo điều kiện để các nhà nghiên cứu và các nhà ngoại cảm – tâm linh trao đổi kiến thức và kinh nghiệm về một lãnh vực còn bao la, huyền bí, nhưng đầy triển vọng và có ý nghĩa to lớn cho sự phát triển cộng đồng. Cuộc Hội thảo sẽ tạo tiền đề để có một bước tiến mới về nhận thức Đạo Mẫu vốn đã có nội dung phong phú và tính đa dạng thể hiện trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam.

Theo dự đoán của nhiều học giả nổi tiếng, thế kỷ 21 này sẽ được đánh dấu một bước tiến vĩ đại, đó là nhận thức được rằng Khoa học và Tâm linh không đối nghịch nhau mà ngược lại, đó chính là hai mặt bổ sung nhau để nghiên cứu thực tại.

Einstein, nhà bác học – Vật lý lỗi lạc nhất của nhân loại từ trước tới nay, người khai sáng Thuyết tương đối và Thuyết lượng tử - những luận thuyết đã mang lại biết bao thành quả diệu kỳ trong khoa học và công nghệ hiện đại, đã khẳng định rằng “Khoa học, Tôn giáo, Nghệ thuật là những cành nhánh của cùng một cây. Khoa học không có Tôn giáo thì khập khiễng, Tôn giáo không có Khoa học thì mờ ảo”.

Sự kết hợp hài hòa này cũng thể hiện sinh động trong Đạo Mẫu. Những nghiên cứu của Vật lý học hiện đại đang dần dà gợi mở ý tưởng cho rằng tình yêu thương cũng như môi trường tình thương dẫn đến một dạng tương tác tâm linh tạo ra “năng lượng tình thương” giúp chiến thắng bệnh tật và có sức mạnh vô biên. Bản thân danh từ “Đạo Mẫu” cũng bắt nguồn từ ý tưởng giới tính hóa một tín ngưỡng mang hình ảnh người Mẹ, và do đó đã chứa đựng nội hàm tình thương mênh mông vô tận như lời trong kinh Phật: “Nước biển mênh mông không đong đầy tình Mẹ/ Mây trời lồng lộng không phủ kín công cha”.

Cũng thật là khích lệ và tự hào khi nhiều học giả thế giới rất ca ngợi tục thờ Mẫu độc đáo của ta với các nghi thức dân gian rất đa dạng, đặc biệt là Hát Văn, Lên Đồng, xem đó như một bảo tàng sinh động của văn hóa Việt Nam. Thật vậy, tham dự các khóa lễ Hầu Đồng, ta cảm nhận được tâm hồn thánh thiện, tình yêu thương trải rộng, như từ chốn “ Ở trọ trần gian” bước vào cảnh giới tâm linh huyền ảo mà ấm áp tình thương, an nhiên tự tại ở chốn “Bồng Lai Tiên Cảnh”, được hưởng những thời khắc “Khi cung đàn, khi chén rượu, khi gió mát, khi trăng thanh/ Khúc hát Chầu Văn còn văng vẳng/ Mấy bước tiễn đưa vàng đá nặng/ Ba câu gắn bó Nước Non Tình”. Như khi bài Văn hầu giá Đức Hoàng Mười được hát ngân lên trong lễ Chầu, ta hình dung được một đấng Thánh hiền tài đức vẹn toàn, hào hoa phong nhã trong bức cảnh.

“Cỏ hoa hớn hở đón chào

Nhớ xưa Lưu Nguyễn lạc vào Thiên Thai

Trời Nam có đức Hoàng Mười

Phong tư nhất mực tuyệt vời không hai

Nền trí dũng bậc thiên tài

Văn thao võ lược tư trời thông minh

Tiêu giao di dưỡng tang tình

Thơ tiên một túi Phật kinh trăm tờ

Khi phong nguyệt lúc từ bi

Khi xem hoa nở khi chờ trăng lên”

Với danh nghĩa một nhà chuyên môn lâu năm nghiên cứu và giảng dạy Vật lý và cũng đồng thời may mắn có cơ duyên lớn được đọc tụng kinh Phật- kinh Mẫu từ thuở ấu thơ, tôi cũng xin phát biểu vài quan điểm về sự tương đồng giữa đạo Phật – đạo Mẫu và Vật lý học hiện đại.

Pauli, nhà Vật lý nguyên tử lừng danh của thế kỷ 20, đã nhận định rằng “Nếu Vật lý và Tâm linh được xem như các mặt bổ sung cho nhau của thực tại thì sẽ cực kỳ thỏa mãn”.

Tiên đề xuyên suốt của Thuyết lượng tử là “Nguyên lý bổ sung đối ngẫu”,  khẳng định rằng mọi vật thể cùng một lúc thể hiện mình với hai bản chất tựa hồ như tương phản nhau – bản chất Sóng và bản chất Hạt, trong đó bản chất Sóng là cơ bản nhất. Thế giới hiện tượng như ta cảm nhận là những con sóng uốn lượn lan tỏa trên mặt một đại dương năng lượng mênh mông, có lúc cô đọng lại thành các khối có hình thể (Hạt), và rồi cũng lại tan biến thành sóng trên mặt đại dương đó. Nguyên lý bổ sung đối ngẫu cũng hoàn toàn phù hợp với giáo lý đạo Phật thể hiện sâu sắc nhất trong kinh Kim Cương và kinh Bát nhã Ba la mật. Cũng hoàn toàn trùng hợp với đạo lý Chân không trong kinh Phật – kinh Mẫu, Thuyết lượng tử dẫn đến một hệ quả rất quan trọng là không thể tồn tại chân không như một “Không gian trống rỗng”.

Khi hội tụ các điều kiện thích hợp, từ chân không sẽ tạo ra các hạt và phản hạt mọi thể loại, tương tác với nhau dưới mọi hình thái để tạo ra thế giới hiện tượng muôn hình muôn vẻ như ta cảm nhận, và cuối cùng lại hủy hoại trở về chân không. Chân không là trạng thái nền với mức năng lượng thấp nhất, nhưng mức thấp nhất ấy cũng đã là lớn vô hạn. Bản chất này của “chân không lượng tử” dẫn đến một hệ quả rất đặc biệt là sự tồn tại một tha lực kỳ bí trong đó (hiệu ứng Casimir). Ứng dụng hiệu ứng này vào công nghệ nano và tìm kiếm những nguồn năng lượng mới là một hướng nghiên cứu đầy hứa hẹn đang được nhiều người đặc biệt quan tâm.

Nghiên cứu thế giới vi mô cùng với các hình thái năng lượng và qui luật tương tác trong đó để tạo ra thế giới xung quanh ta ra sao là những vấn đề cốt lõi của Vật lý học hiện đại. Cho đến nay Vật lý học đã khẳng định sự tồn tại bốn dạng tương tác – mạnh, yếu, điện từ và hấp dẫn, tạo nên bức tranh của cả vũ trụ như chúng ta cảm nhận. Xây dựng Lý thuyết thống nhất các tương tác là hướng nghiên cứu có tính thời sự bậc nhất của Vật lý học hiện đại. Các mô hình thống nhất xây dựng trên nền tảng Lý thuyết lượng tử và Lý thuyết tương đối tổng quát đã dẫn đến những cách nhìn nhận sâu sắc về bản chất của không gian – thời gian, bản chất các dạng tương tác và các hình thái năng lượng.

Một phương hướng nghiên cứu có tầm quan trọng đặc biệt của Vật lý học hiện đại là xây dựng Lý thuyết Đại thống nhất – thống nhất các dạng năng lượng biết được trên cùng một nền tảng. Các kết quả nghiên cứu lý thuyết phát hiện rằng ngoài 3 chiều không gian như chúng ta đang sống và cảm nhận, nhất thiết phải tồn tại thêm ít nhất 6-7 chiều không gian nữa – các chiều nội tại. Điều đặc biệt là trong Lý thuyết Đại thống nhất này phải tồn tại các trường “Vong linh”. Nghiên cứu tìm hiểu bản chất không gian nội tại là một vấn đề cốt lõi của Vật lý học hiện đại. Có giả thiết cho rằng không gian nội tại liên quan đến thế giới tâm linh.

Một câu hỏi đã được đặt ra: Ngoài các dạng tương tác biết được cho tới nay, còn tồn tại chăng các dạng tương tác khác chưa được phát hiện? Không loại trừ khả năng tồn tại các dạng siêu tương tác ứng với các dạng siêu năng lượng liên quan đến các hiện tượng siêu nhiên mà các giác quan thông thường của con người không thể cảm nhận, cũng như khoa học và kỹ thuật hiện nay chưa đủ trình độ để phát hiện.

Ta có thể liên tưởng đến một dạng siêu năng lượng bắt nguồn từ lòng từ bi bác ái vô ngã – vị tha được nói đến nhiều trong kinh Phật – kinh Mẫu. Có giả thiết cho rằng tương tác tâm linh được chuyền tải theo các chiều không gian nội tại.

Một Lý thuyết Đại thống nhất được xem là có nhiều triển vọng hiện nay là Lý thuyết Dây – lý thuyết M. Một hệ quả trực tiếp của lý thuyết M là sự tồn tại đa vũ trụ. Chúng ta nằm trong một vũ trụ của đa vũ trụ. Lý thuyết M dẫn đến khả năng tồn tại đồng thời 10500 vũ trụ khác nhau, mỗi vũ trụ có những qui luật riêng của mình. Tất cả hơn một vạn vũ trụ này hình thành từ sự thăng giáng lượng tử của chân không và là các phiên bản của nhau. Bản thân mỗi chúng ta cũng đều có phiên bản ở tất cả hơn một vạn vũ trụ đó.

Trong mô hình vũ trụ này tồn tại cùng một lúc vô số con người khác nhau trong cùng một con người, và tại mỗi thời điểm tất cả các thông tin về vũ trụ ở mọi thời đại đều hiện hữu.

Chúng ta có cơ sở để hy vọng rằng với sự phát triển ngày càng sâu rộng của khoa học và công nghệ, dần dà sẽ tiếp cận được những hiện tượng, những cảnh giới mà cho tới nay vẫn còn là huyền bí. Đây là cuộc viễn chinh khoa học gian nan nhưng đầy hứa hẹn, đòi hỏi sự kết hợp hài hòa giữa khoa học và tâm linh, sự đóng góp lâu dài công sức và trí tuệ của các nhà khoa học và các nhà ngoại cảm.

Trong tinh thần đó tôi xin kính chúc các quí vị đại biểu nhiều thành công mới, cầu mong cho tất cả chúng ta dồi dào sức khỏe, hạnh phúc, mọi điều may mắn tốt lành. Hy vọng rằng chúng ta còn nhiều cơ duyên tái ngộ để trao nhau nhiều điều chưa nói.