Tản mạn: Người kéo ghế...

Chuyện thứ ba.

Tôi nhớ mang máng, có lần Nhà văn Nguyên Ngọc, người vô cùng yêu quý và đau đớn vì Hà Nội đang bị tàn phá mọi phía, đã tuyệt vọng mà la lên rằng: Hà Nội của ta đẹp thật, đẹp khủng khiếp, đẹp đến mức người ta đã phá nó ghê gớm, phá nó riết ráo thế mà nó vẫn còn đẹp như vậy. (Tôi có thể xin lỗi Nhà văn đáng kính, nếu như không nhớ được nguyên văn câu cảm thán của ông).

Về mặt này của phố xá Thủ đô Hà Nội, xin dẫn ra đây có mấy cơ quan “chóp bu” của trung ương và Hà Nội đã đi “tiên phong”.  Đó là một cơ quan của Quốc hội đóng tại số nhà 22 phố Lý Thường Kiệt và Ủy ban Trung Ương Mặt Trận Tổ Quốc Việt Nam đóng tại số nhà 46, phố Tràng Thi, Phường Hàng Bông, Quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Nhà 22 phố Lý Thường Kiệt vốn là một công sở thời Pháp thuộc. Trên khu đất này, xưa chỉ có một tòa nhà 3 tầng tường quét màu vôi vàng, khiêm tốn nằm dưới tán nhiều cây cổ thụ, phía trước là mấy bồn hoa và thảm cỏ xanh rất đẹp. Cách nay trên 30 năm, công trình cũ rồi vườn cây cả bồn hoa bị đốn hạ và được xây lên ở phía trước lẫn phía sau 2 tòa nhà cao lớn 4 – 5 tầng (cực kỳ thô bạo về mặt kiến trúc) như hiện nay. Cảnh quan của cả đoạn phố bị thay đổi vô cùng oan uổng. Nhà số 46, phố Tràng Thi vốn là Dinh thự của con trai cụ Hoàng Cao Khải là Hoàng Trọng Phu. Chả hiểu thế nào mà người ta lại xây chen vào cả hai phía tả – hữu gồm: bên trái là tòa nhà 3 tầng như “dãy nhà tập thể”; bên phài là lố nhố những căn nhà 1 tầng; phía sau, lúc trước là nhà từ đường kiểu Á đông cổ kính, được thay bằng một dãy nhà 4 tầng…khiến tòa dinh thự kiểu Pháp cổ chỉ cao có 2 tầng bị “nuốt” ngắc ngứ, trông chẳng còn thể thống gì nữa. Hà Nội thì có 2 DN tiêu biểu ở khoản này: Nhà Bưu điện bờ Hồ và Nhà “Hàm cá mập” (vốn là Ga tàu điện bờ Hồ). Hai công trình tiêu biểu đặc biệt, bởi sự phá hoại cảnh quan nên thơ trầm tịch của Hồ Hoàn Kiếm – “Lẵng hoa” trong lòng Hà Nội.

Trên cái đà này, suốt mấy chục năm tiếp theo, Hà Nội ta, từ trung ương tới địa phương, từ các cơ quan “quân – dân – chính – đảng”, doanh nghiệp, đến người dân…liên tục triệt hạ nhiều trụ sở, biệt thự, khu vườn – cả những vườn hoa như “Vườn hoa chéo” Hàn Thuyên, vốn có nhiều cây cổ thụ tán lá xum xuê ở phố Trần Hưng Đạo – Hàn Thuyên, để lập cây xăng, suốt ngày gây ô nghiễm cho khu nhà tập thể số 9 Trần Hưng Đạo (Bộ Nội thương cũ) và nhiều nhà dân cận kề.

Thật là “Hà Nội của ta đẹp thật, đẹp khủng khiếp, đẹp đến mức người ta đã phá nó ghê gớm, phá nó riết ráo” nên  làm sao để “mà vẫn còn đẹp” nữa! (?) – Xin phép Nhà văn Nguyên Ngọc, được thưa lại vậy