BẬC TIỀN BỐI NÓI VỀ “CON NGƯỜI VIỆT NAM” ( Sưu tầm - Tiến "gù")

Giới thiệu sơ lược về tác giả : Cụ Đào duy Anh là một tên tuổi lớn trong các nhà Bách khoa thư hiện đại , cụ đã để lại cho hậu thế nhiều tác phẩm có giá trị : Hán-Việt từ điển ( 1932 ) ; Pháp-Việt từ điển (1935 ) ; Việt nam văn hóa sử cương (1938 ) ; Khảo luận về “Kim vân Kiều” (1943) ; Khổng giáo phê bình tiểu luận ( 1943 ) ; Trung hoa sử cương ( 1944 ) ; Cổ sử Việt nam (1955 ) ; Lịch sử Việt nam (1955 ) ….Cụ là nhà yêu nước muốn khai sáng dân trí , cụ tham gia sáng lập báo “Tiếng dân” với cụ Huỳnh thúc Kháng (1927) , cụ sáng lập “Quan hải tùng thư” ( 1928) để xuất bản các sách yêu nước và tiến bộ cùng với cụ Phan đăng Lưu và cụ Võ nguyên Giáp …cụ là người tham gia kháng chiến cống hiến cho dân tộc .

Xin giới thiệu đôi dòng trong tác phẩm “VIỆT NAM VĂN HÓA SỬ CƯƠNG ” ( 1938 ) của cụ .

Trong “TỰA”của sách có đoạn cụ viết

“ Cái văn hóa của tổ tiên ta đã gây dựng trong hai nghìn năm để sinh trưởng giữa những điều kiện tự nhiên ác liệt ở xứ này , tất phải có sinh khí mạnh mẽ lắm . Song cái văn hóa thích hợp cho sự sinh trưởng của một xã hội bế tỏa , đến khi xã hội ấy gặp tình thế bắt phải khai thông , thì nó lộ ngay ra hết mọi nhược điểm . Cái bi kịch hiện thời của dân tộc ta là sự xung đột của những giá trị cổ truyền của văn hóa cũ ấy với những điều mới lạ của văn hóa tây phương “.

Chắc các bạn đồng ý với tôi rằng cụ viết cách đây 73 năm mà mình đọc cứ như là nói về hiện trạng .

Lũ “hậu bối” chúng con xin cúi đầu bái phục !

Trong đề mục “NGƯỜI VIỆT NAM” có đoạn cụ viết :

“ Về tính chất tinh thần thì người Việt nam đại khái thông minh , nhưng xưa nay ít người có trí tuệ lỗi lạc phi thường . Sức ký ức thì phát đạt lắm , mà giầu trí nghệ thuật hơn trí khoa học , giầu trực giác hơn luận lý .Phần nhiều người có tính ham học , song thích văn chương phù hoa hơn là thực học , thích thành sáo và hình thức hơn là tư tưởng hoạt động . Não tưởng tượng thường bị não thực tiễn hòa hoãn bớt cho nên dân tộc Việt nam ít người mộng tưởng , mà phán đoán thường có vẻ thiết thực lắm . Sức làm việc khó nhọc , nhất là người ở miền Bắc , thì ít dân tộc bì kịp . Cảm giác hơi chậm chạp , song giỏi chịu đau đớn cực khổ và hay nhẫn nhục .Tính khí cũng hay nông nổi , không bến chí , hay thất vọng , hay khoe khoang trang hoàng bề ngoài , ưa hư danh và ham mê cờ bạc . Thường thì nhút nhát và chuộng hòa bình , song ngộ sự thì cũng biết hy sinh vì đại nghĩa . Não sáng tác thì ít , nhưng mà bắt chước , thích ứng và dung hóa thì rất tài . Người Việt nam lại rất trọng lễ giáo , song cũng có não tinh vặt , hay bài bác chế nhạo . Đó là lược kể những tính chất tinh thần phổ thông nhất của người Việt nam , …”

Tuy nhiên cụ cũng dặn dò : tất cả những tính chất ấy “… cũng có tính nguyên lai từ thượng cổ mà có thay đổi chút ít , cũng có tính do lịch sử và trạng thái xã hội hun đúc dần thành, cho nên ta đừng nên xem những tính chất ấy là bất di bất dịch”.

Đọc xong mới thấy cụ nói đúng thật . 

Nếu bọn hậu bối chúng ta đừng tự khen , tự lừa dối mình và lừa dối người khác bằng những câu chữ hoa mỹ , căn cứ vào những cái không hay mà cụ nêu ra rồi tìm cách tự sửa mình thì có lẽ dân Việt mình bây giờ khác hẳn rồi ,  “trông người …” : Nhật bản ( từ thời Minh trị ) Thái lan ( từ sau 1975 ) Hàn quốc ( từ sau 1975 ) “…mà nghĩ đến thân , thử sờ lên gáy xem …” mình ra sao ?  

                                                                                                     Tiến “gù”