Thái Lan và những cái "không" (Quang Việt)

Những cái “không”  của người Thái

Chuyến du lịch Thái lan vừa rồi là chuyến xuất ngoại thứ 3 của tôi trong 3 năm nghỉ hưu (Năm 2010 tôi có sang Singapo và Quế lâm TQ) . Cảm tưởng chung của cả 3 chuyến đi là lòng tự hào dân tộc bị tổn thương. Nếu như trong những lần xuất ngoại trước đây (sang Trung quốc trong đội hình trường Trỗi, đi học đại học ở Liên xô, NCS ở Tiệp khắc), tôi luôn tự hào mình là người Việt nam – là con cháu của một dân tộc anh hùng, thông minh, giỏi giang, thì trong những lần xuất ngoại gần đây, lòng tự hào đó đã bị suy giảm nghiêm trọng, mà thay vào đó là một cảm giác buồn man mác khó tả, là cảm giác thiếu tự tin khi giao tiếp với bạn. Sau chuyến đi cứ nghĩ vẩn vơ – sao trí tuệ Việt nam được cho là vào hàng thông minh trên thế giới, con người Việt nam được đánh giá là cần cù, chịu khó, khéo léo…tài nguyên thiên nhiên thì không phải là thiếu, mà đất nước lại cứ đì đẹt chậm phát triển đến vậy? Ở các nước thì người ta « làm cái gì ra cái đó», còn ở ta thì « chưa cái gì ra cái gì ». Nói thế kể cũng hơi quá, nhưng quả thật, ngoài những giá trị của quá khứ (nền văn hiến từ ngàn xưa với Văn miếu, với những di tích lịch sử đã được UNESCO công nhận, các chiến công oanh liệt …do các thế hệ trước để lại) và những cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp (do ông trời ban cho), chúng ta chẳng có gì để mà tự hào khoe với bạn về thời hiện đại. Chiến tranh đã lùi xa 37 năm mà mọi thứ vẫn được đổ cho «vì chiến tranh kéo dài » và chúng ta vẫn đang gặm nhấm cái «quá khứ hào hùng» của dân tộc.

Trên các trang mạng đã có rất nhiều bài viết về đất nước và con người Thái lan. Ở đây tôi chỉ muốn chia sẻ cảm nhận của tôi về những cái « không » của người Thái.

1.                           Đường phố không còi. Ngay trên đường từ sân bay về khách sạn tôi đã cảm nhận được điều đó.  Trong khu vực sân bay, lượng khách đến, khách đi lớn gấp nhiều lần sân bay Nội bài của ta (hàng ngày có khoảng 800 lượt chiếc máy bay đi và đến), các loại xe to nhỏ vào ra liên tục, nhưng không hề nghe thấy tiếng còi. Tất cả cứ theo luật mà đi. Về đến thành phố Băng cốc cũng vậy. Dòng xe cộ nườm nượp, nhưng đường ai nấy đi một cách trật tự, không có chuyện tranh cướp đường, không có chuyện xe máy lạng lách, không có chuyện cố tăng tốc cho kịp đèn xanh, càng không có chuyện vượt đèn đỏ. Trong suốt hành trình 4 ngày đêm đi hàng mấy trăm km, đến nhiều điểm du lịch tôi đều cảm nhận được ý thức của người tham gia giao thông rất tốt. Có những khi kẹt đường, xe nối duôi nhau hàng cây số và phải đứng chờ đến hàng 40 phút không nhích nổi 1 mét (giờ cao điểm lúc tan tầm ở Băng cốc hoặc cao điểm đông khách du lịch ở Pataya) mà mọi người vẫn bình tĩnh và kiên nhẫn, không hề cáu bẳn, không bấm còi ầm ĩ để tranh cướp đường. Nhân nói về ý thức người dân, tôi kể thêm một chi tiết này : Chiều T2 30/4, trong khi cả đoàn đi mua sắm, tôi tìm đến 1 công viên lớn của Băng cốc để xem dân tình ra sao. Công viên này rộng cỡ như CV Thống nhất của Hà nội. Cũng có hồ nước với bến cho thuê thuyền và xe đạp nước, có nhiều cây xanh và hoa. Điều làm tôi ngạc nhiên là khoảng 18h, mọi người trong công viên đang ngồi chơi, đi bộ, chạy thể thao, tập thể dục nhịp điệu...khi nghe thấy nhạc trên hệ thống loa phóng thanh đều đứng nghiêm tại chỗ cho đến hết bài nhạc. Cả mẹ con cô bán vé bơi thuyền đang ngồi trong ki ốt cũng đứng nghiêm. Trong không khí đó, đương nhiên khách vãng lai cũng phải tôn trọng và đứng nghiêm cùng với họ. Hỏi ra thì biết  rằng hàng ngày, giờ đó (và lúc 8h sáng nữa) là giờ chào cờ theo qui định. Một anh bạn trong đoàn cho biết dân bán hàng ở các chợ (nơi anh ta học cách Băng cốc 50 km) cũng làm như vậy. Mới biết ý thức tự giác của dân Thái thật là cao, đáng học tập.

2.                           Nơi công cộng không hút thuốc lá. Các không gian công cộng (Nhà ga sân bay, khách sạn, tiệm ăn, siêu thị...) đều là không gian khép kín có điều hòa. Tôi không nhìn thấy các biển « No smoking » nhiều như ở bên ta. Có chỗ có một biển duy nhất ở lối vào đề là « No smoking area » (« Khu vực không hút thuốc »). Người dân luôn tự giác chấp hành. Trên đường phố hầu như không gặp đầu mẩu thuốc lá vứt lung tung.

3.                           Đám tang không nước mắt. Đất nước không nghĩa địa. Ngay sau khi lên xe từ sân bay về khách sạn, cô Tiên – HDV DL đã thông báo cho đoàn tôi rằng ngày hôm sau cô bận, không cùng đoàn đi Pataya được vì ông nội cô vừa mất buổi sáng. Cô cũng nói luôn : Người Thái quan niệm rằng sống chết là việc của trời, đời người ai chả chết một lần, nên khi có người thân chết, người Thái không tỏ ra đau buồn, khóc lóc. Nói chung, trong các đám tang không có nước mắt. Chúng tôi nói lời chia buồn với cô thì cô bảo « có buồn đâu mà chia ?». Theo phong tục người Thái, người chết được hỏa thiêu, một chút tro được đựng trong cái lọ nhỏ gửi trên chùa, còn lại thả xuống sông. Đi suốt chặng đường mấy trăm km tôi không hề nhìn thấy cái nghĩa địa nào.

4.                           Sùng đạo nhưng không đốt mã. Dân Thái lan sùng đạo Phật thì ai cũng biết. Trong đời, thanh niên nào cũng phải có 2 năm đi tu ở chùa. Ở Thái lan, chùa được xây dựng khắp nơi, chỗ nào cũng có chùa. Trên đường phố Băng cốc có thể gặp rất nhiều màu vàng của áo cà sa. Thế nhưng người Thái tuyệt đối không đốt mã. Con cái tỏ lòng hiếu thảo với các bậc tiền nhân bằng cách cúng tiền cho nhà chùa để nhà chùa làm từ thiện. Người Thái quan niệm làm như vậy là cách thiết thực nhất để tich đức cho ông bà siêu thoát và để phúc cho con cháu.  

5.                           Chợ không cân thiếu. Cô Tiên đưa chị em đoàn tôi đi chợ. Trước khi đi, cô bảo các chi mua bán ở đây cứ yên tâm, không bao giờ có chuyện cân thiếu. Thực tế xưa nay đã chứng minh điều đó. Bạn có thể bị hớ khi mặc cả giá nhưng khi đã thống nhất giá cả rồi thì hoàn toàn yên tâm là không bao giờ trả tiền 1 cân mà chỉ nhận được 8-9 thậm chí là 7 lạng. Nhưng bạn cũng phải cẩn thận khi mặc cả, vì đã có trường hợp trước khi sử dụng dịch vụ đã thống nhất là 300 nhưng không nói rõ 300 gì. Đến khi khách đưa trả 300 bạt thì bị phía cung cấp dịch vụ dứt khoát đòi 300 USD.