Thứ Hai, 18 tháng 5, 2015

Người không chân dung 16

May thay nghề nghiệp của tôi không chỉ có tin buồn mà thôi. Một buổi sáng đầu mùa thu năm 1981, một phong bì lớn xuất hiện trong hộp thư của Tòa Đại Sứ Đông Đức tại Bonn. Đó là một lá thư gởi cho giám đóc Cục 9 của HVA, Cơ quan Tình Báo Hải Ngoại. Cục 9, phụ trách xâm nhập các cơ chế tình báo của Tây Đức, là cục lớn thứ nhì trong cơ quan sau Cục Khoa Học và Kỹ Thuật và là một trong những cục bận rộn nhất. Đây là cục tôi gắn bó nhất. Khác với hầu hết những người tình nguyện gia nhập - một danh từ để chỉ những người tự nguyện góp sức cho hàng ngũ địch - tác giả ẩn danh của lá thư này ghi địa chỉ chính xác, chứng tỏ đương sự biết rõ cơ cấu tổ chức của tình báo Đông Đức.


Trong phong bì là một tờ giấy bạc hai mươi Đức Mã, con số thứ tự in trên giấy bạc để dùng làm mật mã trong những liên lạc tương lai. Người gởi tự giới thiệu là một chuyên viên cao cấp trong ngành tình báo sẵn sáng cung cấp thông tin với giá là 150.000 Đức Mã mỗi lần trao đổi và một lệ phí hàng tháng gấp đôi tiền lương của tình báo Tây Đức. Lá thư của đương sự viết với những hàng chữ in lớn. Để gợi sự thèm khát của chúng tôi, đương sự thông báo một tin mật Tây Đức đang có kế hoạch kết nạp Christian Streubel, cấp chỉ huy của Stiller trong SWT.
Chúng tôi không rõ danh tính của người gởi. Máy ghi hình an ninh nằm ngoài Tòa Đại Sứ Đông Đức tại Bonn chỉ thâu được hình ảnh của vóc dáng một người che mặt đang bỏ thơ. Mặc dù là mùa hè, đương sự đội nón khuất mặt và y có một vết thẹo trên mặt. Những nét chữ in tự tín và vuông vắn là tất cả những gì chúng tôi biết.
Do một sự tình cờ chúng tôi khám phá được nét chữ này của ai. Đã lâu, cơ quan của tôi và chính quyến Tây Đức đọ sức với nhau trong một trò chơi lâu dài và phức tạp xoay quanh một trong những nhân viên của tôi có với bí danh Wieland. Tên thật của y là Joachim Moitzheim.
Là một sinh viên của các cha dòng Tên, Moitzheim, đã từng bị giam tại Liên Bang Xô Viết thời chiến, làm việc cho chúng tôi từ năm 1979 tại vùng Cologne và đã thử kết nạp một nguồn tin trong cơ quan phản gián Tây Đức (BfV) tại đây. Người này tên là Carolus, phụ trách máy điện toán phản gián (tên là Nadis) tập trung danh sách những người đã được điều tra và xem là an toàn và những người vẫn còn phải sưu tra và hồ sơ của họ. Moitzheim tặng cho Carolus một ngàn Đức Mã nếu Carolus rà soát một tên tuổi làm việc cho Hoa Kỳ. Carolus đánh hơi đây là một cái bẫy bởi vì y biết CIA đã xâm nhập vào được Nadis và y báo cáo việc này cho cấp trên.
Có hai người trong phản gián Tây Đức biết thủ đoạn này, một là sĩ quan cao cấp tài giỏi Klaus Kuron và hai là Hansjoachim Tiedge, giám đốc của Siêu Tra An Ninh của BfV. Công việc của họ là bảo vệ không để Đông Đức xâm nhập cơ quan của họ. Tiedge và Kuron mời Moitzheim đến một khách sạn, tại đây họ chận họng y nói rằng đã biết hắn muốn mua chuộc Carolus. Họ đe dọa kết án tù dài hạn Moitzheim và ép y phải làm gián điệp nhị trùng cho họ. Tây Đức lo ngại chúng tôi khám phá trò chơi này, nên họ không muốn dùng Moitzhem làm người cung cấp tin sai đầu tiên cho chúng tôi. Trái lại, họ cung cấp cho y một mạch tin mật trong đó có tên tuổi của hơn một trăm thí sinh khả dĩ kết nạp cho phản gián Tây Đức và những người làm việc trong nhiều dự án quốc phòng mật. Đây là một sai lầm lớn và nhờ đó chúng tôi thu hoạch được nhiều ich lợi.
Trong khi tiếp tục nhận lương hàng tháng 2.000 Đức Mã của Tây Đức, Moitzheim vẫn còn lưu luyến với ý thức hệ Đông Đức. Y báo cáo cho chúng tôi biết là Kuron và Tiedge đã thử mua chuộc y và y chấp nhận trở thành gián điệp tam trùng, làm việc cho chúng tôi. Nhờ ở vị thế này mà Moitzheim nhận diện được những chữ in trên phong bì là của Klaus Kuron, người được xem là cấp chỉ huy của y trong vai trò gián điệp nhị trùng.
Khi xảo thuật đạt đến trình độ này, chúng tôi phải cẩn thận tối đa. Các cán bộ điều khiển phải luôn luôn đặc biệt chú ý gián điệp nhị trùng (và ngay cả tam trùng). Một khi một người đã trở mặt một lần, người ta có thể dè chừng y sẽ trở mặt lần nữa. Cái trò đặc biệt này diễn ra một cách tốt đẹp trong một thời gian, trong đó Wieland/Moitzheim báo cáo cho cấp chỉ huy tại Cologne những cuộc gặp gỡ láo với những thành viên của bộ tham mưu của tôi tại Đông Đức – và thông báo cho chúng toi là y đã báo cáo cho họ. Đồng thời chúng tôi yêu câu anh gián điệp tam trùng của chúng tôi cung cấp những tin thật từ trung tâm phản gián Tây Đức. Chúng tôi yêu cầu đương sự kiểm soát tên những doanh nhân mà chúng tôi tình nghi có dính líu đến các cơ quan an ninh, và chính quyền Tây Đức nghi họ làm việc cho chúng tôi. Vì chúng tôi được coi như không biết là phản gián Tây Đức tại Cologne cảnh giác về mối liên hệ tam trùng của Moitzheim, nên họ phải gởi những thông tin trung thực để bảo đảm tính khả tín của Moitzheim. Bằng không họ sợ chúng tôi sẽ bắt đầu nghi ngờ y là gián điệp nhị trùng. Nhưng chúng tôi khó lòng biết chắc chắn những tin tức họ lấy từ máy vi tính ở Cologne có bao nhiêu phần là thật, có bao nhiêu phần là giả. Giáo dục của các cha dòng Tên là một nền tảng thuận lợi trong một thế giới gương phản chiếu.
Cologne về phần mình cố lượng định tầm mức hiểu biết của chúng tôi qua những câu hỏi chúng tôi đặt cho Moitzheim. Bây giờ chúng tôi phải đương đầu với một trò trở cờ thứ tư trong màn khiêu vũ phức tạp của làng tình báo. Kuron, vị sĩ quan đã từng điều khiển Moitzheim, nay cũng muốn làm việc cho Đông Đức! Điều này quá đặc biệt, ngay cả đối với những mối giây chằng chịt của thế giới gián điệp.
Kuron là một mẻ bắt lớn không có tiếng xấu lại nằm ngay trong trung tâm của phản gián, một điều mà tất cả các cơ quan tình báo đều mơ ước. Nếu chúng tôi được sự công tác của đương sự, chúng tôi có thể đánh giá được mức độ hiểu biết của Tây Đức về những công tác của chúng tôi và chúng tôi có thể ứng biến cách phòng thủ của chúng tôi. Điều này giống như phá hủy hệ thống đề kháng của trung tâm phản gián Tây Đức, phần thưởng lớn nhất trong những phần thưởng. Nhưng trong một thế gián điệp nhị trùng và tam trùng , chúng tôi muốn biết chắc là hành động của Kuron có phải là một cái bẫy không.
Đúng vào thời điểm đã định, Kuron liên lạc qua số điện thoại mã hóa. Chúng tôi thu xếp gặp gỡ và chúng tôi quay phim từ trên nóc nhà để có tang chứng đương sự chủ động tiếp cận chúng tôi nếu không may điều này là một dàn cảnh đánh lừa chúng tôi của phản gián Tây Đức. Nhưng Kuron, tự xưng mình là Kluge (tiếng Đức có nghĩa là “kẻ khôn ngoan”) khi đương sự thương lượng với Moitzheim, quả nhiên danh bất hư truyền.
Đương sự gởi thư tiếp, nói rằng y thích chậm rãi tiếp cận vấn đề, vì vậy không có diễn biến gì mới. Vào năm 1982, khi chúng tôi thuyết phục đương sự đến gặp chúng tôi tại Vienna. Tất cả những liên lạc được xử dụng qua những biến thái của con số mật mã trên giấy bạc nhà băng y đã gởi cho chúng tôi. Bởi vì tính chất cao cấp của y trong làng tình báo Tây Đức, chúng tôi giảm thiểu mối nguy kiểm chứng chồng tréo. Mỗi lần y muốn nói chuyện với chúng tôi, y dùng một trong nhiều số chúng tôi cung cấp. Rồi y rà soát bằng cách nghe một loạt những con số mật mã trên radio làn sóng điện ngắn và rút trừ những con số ghi trên từ giấy bạc. Hầu như không có ai có thể giải mã những liên lạc của chúng tôi.
Mặc dù vậy, tôi phải mòn mỏi trông tin cuối tuần từ Vienna. Cho đến giai đoạn cuối cùng đi đến sự hợp tác với Kuron, chúng tôi không hề loại trừ lời đề nghị của Kuron là một cái bẫy. Karl-Christoph Grossmann, giám đốc cục 9 (công tác của cục bao gồm việc điều nghiên những hoạt động của phản gián Tây Đức, di chuyển sang Áo với một đồng nghiệp trẻ. Günther Neels, phó giám đốc cục 9, cũng được đặc cách gởi sang Áo để quan sát cuộc thương thảo, cùng với một sĩ quan trẻ dùng làm liên lạc viên. Những chuẩn bị công phu này giống như tuồng hát Vienna, Người Thứ Ba, có nhiều uẩn khúc.
Nơi gặp gỡ đánh dấu thành tích đáng kể nhất của cơ quan tôi đối với tổ chức tình báo của địch là cổng vào của Công Viên Schönbrunn, một nơi nằm trong truyền thống mưu đồ và lãng mạn vào thời Hapsburg. Các sĩ quan lần lượt tới, mỗi người cẩn thận xem xét có bị theo dõi hay không. Grossmann định vị trong một quán cà-phê phía đối diện với công viên.

  https://server3.kproxy.com/servlet/redirect.srv/slxv/swkfxtbdxkw/p1/images/stories/images/mw_schonbrunn.jpg
Công viên Schönbrunn
 Đúng vào giờ đã định, dáng vóc mạnh mẽ và thẳng đứng của Kuron xuất hiện. Cùng lúc đó, Neels tiến gần đến cổng. Nếu có người lạ đứng xem, họ sẽ thấy hai người đàn ông, xa lạ và xuất phát từ hai cơ chế đối địch, chào hỏi nhau như những bạn bè lầu đời. Và họ tiến bước qua các vườn tược của công viên. Khi thấy con mồi của mình đến đầu bên kia an toàn, Grossmann leo lên taxi và sau đó Kuron và người giao liên lên xe theo. Cả ba đến một tiệm ăn. Tọa vị một cách thoải mái, Kuron tỏ vẻ thư thái.
 Đương sự không băn khoăn về việc phản phé này và mô tả nỗi ấm ức trong nghề nghiệp. Đương sự là hình ảnh của những tham vọng không thành, làm cho y day dứt trong suốt cuộc đời công tác dân sự . Sinh trưởng trong một gia đình đơn sơ, ông tiến thân trong ngành tình báo, mặc dù ông không có bằng cấp đại học. Những thành tựu của ông đều được tất cả những cộng sự viên công nhận, nhưng vì ông không tốt nghiệp theo tiêu chuẩn ấn định ông không được thăng chức. Tiền lương 48.000 Đức Mã (vào lúc đó là 25.000 Mỹ Kim) tương xứng với cuộc sống thoải mái nếu không muốn nói là sang trọng, nhưng ông biết ở nơi này ông không còn cách gì thăng tiến cao hơn được nữa.
 “Tôi đã vật lộn nhiều” ông nói. “Mọi người đều biết tôi có tài, nhưng tôi không thể tiến xa hơn nữa”. Giọng của ông có vẻ chua chát và điềm đạm, “Ở Tây Đức, họ nói là có tự do và cơ may đồng đều cho mọi người để phát triển tài năng của mình. Tôi không cảm nhận được điều này. Tôi có thể làm việc cho đến khi ngã quị và người ta vẫn xem tôi là con rối. Rồi bọn họ đưa một tên quan lại ngốc ngếch được bố trả tiền cho đi học và có con đường sáng lạn trước mắt cho dù nó làm gì đi nữa. Tôi không chịu đựng được cảnh này nữa”.
Mối ưu tư lớn nhất của Kuron là bốn đứa con của mình phải có phương tiện để lên đại học, vì đương sự không đủ tài chánh để đắp thêm vào số tiền tài trợ của chính phủ. Khi mọi người biết đến chuyện của ông sau khi nước Đức thống nhất, báo chí Tây Đức bôi nhọ Kuron, cho ông là một tên gián điệp lạnh lùng và tham lợi. Nhưng tôi nhận định khác động cơ thúc đẩy ông. Tôi xem quyết định của ông làm việc cho chúng tôi là hành động của một người đã nhập tâm thông điệp thôi thúc của xã hội tư bản và vứt bỏ tất cả những điều khác và hành động theo đó không một chút cắn rứt. Khi nhìn thấy những người thành công và được trọng vọng xung quanh anh đã mua phương tiện để tiến thân, ông bán tài nghệ của ông cho thị trường duy nhất mà ông biết.
https://server3.kproxy.com/servlet/redirect.srv/slxv/swkfxtbdxkw/p1/images/stories/images/mw_klaus_kuron.jpg
Klaus Kuron (Tài liệu của Thomas Knauf)
Có một vài kẻ phản bội, ít nhất là trong đầu óc của họ, không ảo tưởng là mình phục vụ cho hai chủ nhân khi họ nhận tiền của kẻ địch nhưng vẫn làm việc cho đất nước của mình. Vào lúc Kuron liên lạc với chúng tôi, ông đã đánh mất hết tinh thần nhập thuộc với cơ quan của mình. Sau này khi ông đứng trước tòa án để làm nhân chứng trong phiên tòa xét xử cá nhân tôi, ông cho biết ông không có cảm tính nào khác ngoài sự hận thù đối với cơ quan ông làm việc. Việc chuyển đổi lòng trung thành của một điệp viên nằm vùng chấp nhận ở lại nhiệm sở là một giấc mơ toại nguyện của ông trùm tình báo. Điều này hiếm khi xảy ra, nhưng một khi đã đến, nó xứng đáng với lượng chi phí cao. Phần đông những người tiếp cận địch thủ và đề nghị làm người nằm vùng mong muốn làm được như vậy trong một thời gian ngắn và sau đó, như Stiller, mua đường tẩu thoát sang một nước thứ ba.
Tôi liên tưởng trường hợp duy nhất tương tự với Kuron là Aldrich Ames, người đã hào phóng cộng tác với KGB. Trong một khía cạnh quan trọng, Ames có cùng một vóc dáng tâm lý. Giống như Kuron, đương sự cảm thấy bị đánh giá thấp, không được CIA tưởng thưởng xứng đáng, đoan quyết là mình sáng giá hơn nhiều những gì họ trả cho y. Cả hai đều thích tiền và một cuộc sống xa hoa. Cả hai đều nhận thấy công việc lương thiện của họ không được tưởng thưởng tương xứng. Cả hai đều am hiểu thấu đáo cơ quan của mình và họ biết nếu họ khéo léo thương lượng, họ sẽ được phía địch mà họ phục vụ bảo vệ chặt chẽ.
Nhờ Kuron, chúng tôi có một điệp viên nằm vùng siêu đẳng. Đương sự là người tuyển mộ các điệp viên Đông Đức và Xô Viết và dùng họ làm điệp viên cho Tây Đức. Bây giờ ông chuẩn bị cung cấp cho chúng tôi thông tin này. Giá phải trả cho ông cao thật và ông muốn số tiền này được bỏ vào một chương mục danh số tại một nước thứ ba, nhưng tiềm năng khai thác thật là to lớn. Là một điệp viên chuyên nghiệp cao, ông yêu cầu một số những “điều khoản miễn hành”, giống như minh tinh Hollywood thương lượng cho một cuộn phim, nhưng một lần nữa chúng tôi vẫn muốn đánh liều. Ông cũng muốn bảo đảm những gián điệp nhị trùng mà ông tiết lộ danh tính cho chúng tôi, chúng tôi không được bắt. Đây không phải là chỉ dấu của một nét đạo đức nào hết. Những gì Kuron tiên đoán là một loạt những vụ bắt chắc chắn sẽ dồn nghi ngờ về phía cơ quan phản gián tại Cologne. Tôi đồng ý
Chúng tôi quá vui mừng chớp được manh mối này và đặt cho đương sự mật danh là Ngôi Sao. Danh tính của đương sự được xem là tối mật và tên thật của đương sự tuyệt đối không được nói ra, ngay cả trong vòng nội bộ kín đáo của tôi mặc dù được xem là không có máy ghi âm. Những cuộc gặp gỡ khác tiếp diễn theo sau tại Áo, Tây BanNha, Ý, Tunisia và Kuron tiết lộ tên tuổi của những điệp viên Đông Đức mà cơ quan của ông đã tuyển mộ.


Cả hai người chúng tôi đều rất cẩn thận về nơi gặp gỡ, và chúng tôi chọn những nơi thích hợp cho nghỉ mát.

Không có nhận xét nào: