Cesar Millan, Người dạy chó lừng danh thế giới (ST: Trọng Bảo)

Cesar Millan là di dân lậu từ Mexico tới Mỹ, khi tới Mỹ không hề biết tiếng Anh và làm đủ thứ nghề thấp hèn như lau xe.... Nhưng từ nhỏ đã nuôi giấc mơ trở thành HLV chó tài giỏi, ông ta tự học và chuyên về dog psychology (chó tâm lý học).

Cesar Millan được mệnh danh là dogman và hiện nay kênh National Geographic đang làm nguyên một serie phim về ông này đấy...Ông này là một chuyên gia về phân tích hành vi của tất cả các loại chó (từ hiền lành nhất là Poodle đến dữ dằn nhất là Pitt bull). Ông ta ko phải là một nhà chuyên huấn luyện cho chó nghe theo những mệnh lệnh cơ bản nhưng ông ấy phân tích hành vi của những chú chó, tìm hiểu nguyên nhân sâu xa để rồi sau đó có thể cải tạo lại, sữa chữa lại (rehabilitate) những tính xấu của chúng...Thậm chí ông ấy còn chỉ cho chủ nhân của những chú chó đó những cách nuôi dạy chó tốt hơn...
Bằng cách nào Cesar chiếm được trái tim của hàng triệu khán giả thế giới ?

Trong cuốn sách đầu tay mang tên Cesar’s Way (Phương pháp của Cesar), anh đã viết về việc làm thế nào anh trở nên nổi tiếng một cách nhanh chóng chỉ bằng việc giao tiếp với chó bằng ngôn ngữ của chúng. Khả năng khiến bất kỳ con chó nào dù đang ở trạng thái sợ hãi, căng thẳng, hay hung hãn đều trở nên ôn hoà, quy phục và cân bằng đã giúp Cesar chiếm được trái tim của hàng trăm khách hàng cũng như hàng triệu khán giả trên thế giới; trong đó, những người nổi tiếng phải kể đến như nữ hoàng truyền hình Oprah Winfrey, diễn viên - ca sĩ - doanh nhân Jada Pinkett Smith, ca sĩ gạo cội từng đoạt giải Grammy Patti LaBelle và một danh sách dài những tên tuổi lớn khác. Cesar nhanh chóng trở thành gương mặt nổi tiếng trên truyền hình thông qua kênh National Geographic Channel. Trong show thực tế, anh gặp gỡ chủ nhân của những chú chó bất trị, nhiều trường hợp chúng được liệt vào danh sách đỏ (cần tiêm thuốc tử hình) bởi đã từng hoặc có nguy cơ sát hại những con chó khác hoặc gây nguy hiểm cho con người.
Ban đầu khán giả bị mê hoặc bởi khả năng đưa chó trở về trạng thái cân bằng của Cesar; tuy nhiên sau đó, họ sẽ được chứng kiến một hiện tượng tiếp theo còn hấp dẫn hơn; đó là sự biến đổi tâm lý và hành vi của chủ nhân những con chó ấy. Cesar chỉ cho khách hàng thấy chính những vấn đề trong tiềm thức của họ đã ảnh hưởng tới vật nuôi của họ như thế nào. Một chú chó hung hăng là bởi chủ nhân của nó có mặt nào đó yếu kém. Bằng cách giúp người chủ ấy lấy lại được sự điềm tĩnh và quyết đoán, vật nuôi của họ cũng sẽ tìm lại được trạng thái cân bằng, điềm tĩnh và quy phục. Thông qua đó, khán giả cũng có thể cảm nhận được tài năng và sức mạnh to lớn của Cesar.

Nổi tiếng nhờ có thể giao tiếp với chó
Chào đời năm 1969 tại Culiacan Mexico – thành phố rộng lớn, đông đúc với hoạt động trồng trọt và chăn nuôi là chủ yếu, tuổi thơ của Cesar gắn liền với trang trại của ông, nơi những chú chó có một ma lực đặc biệt hấp dẫn. Cesar yêu thích và dành thời gian chơi với chúng nhiều đến nỗi người ta gọi cậu là “cậu bé chó”.

Cesar không bỏ qua bất cứ một chương trình truyền hình nào liên quan đến chó, huấn luyện chó. Khi mới 13 tuổi, trên đường đi thi đấu Judo, cậu đã tuyên bố với mẹ trước một tượng đài lớn rằng “Con sẽ trở thành người huấn luyện chó giỏi nhất thế giới”. Khao khát đấy luôn thúc giục cho đến một ngày cậu quyết tâm vượt biên sang Mỹ. Khi ấy Cesar 21 tuổi.
Không nói được một câu tiếng Anh, không có lấy một người thân thuộc, Cesar đã phải sống ở vỉa hè trong vòng một tháng trước khi tìm được việc trông giữ chó và rửa xe để mưu sinh. Việc gặp gỡ Jada Pinkett Smith – cô chủ của một chú chó mà Cesar trông giữ – chính là cánh cửa để công chúng bắt đầu biết đến anh. Ngưỡng mộ tài năng và cảm phục ý chí của Cesar, Jada đã thuê gia sư tiếng Anh dạy riêng cho Cesar trong vòng 1 năm. Sau đó anh dồn hết tiền tiết kiệm, mạnh dạn mở trung tâm Tâm lý chó của riêng mình tại Los Angeles, người ta bắt đầu truyền tai nhau về một người có tài năng như thế. Sau bài báo viết về anh trên New York Times, kênh truyền hình National Geographic Channel đã mời anh về thực hiện chương trình Dog Whisperer. Từ ấy, anh trở thành gương mặt được yêu thích của công chúng trên toàn thế giới. Không những được đề cử và trao tặng nhiều giải thưởng trong lĩnh vực truyền hình mà Cesar còn được nhiều tổ chức quyền động vật khen tặng bởi sự đóng góp của anh trong sự nghiệp giải cứu, bảo vệ và đem lại cuộc sống tốt đẹp hơn cho động vật cũng như giúp mối quan hệ giữa con người trên thế giới trở nên tốt đẹp hơn.

Một chú chó hung hăng là bởi chủ nhân của nó
Cesar từng nói nếu cuộc sống chia làm bốn thế giới: bản năng, tri thức, cảm xúc và tinh thần thì anh chú trọng phát triển khả năng kết nối sâu sắc với phần bản năng và tinh thần. Cesar hoàn toàn không được đào tạo qua bất cứ trường lớp nào về tâm lý hay về nuôi dạy chó vì thế tri thức là điều anh không dám thừa nhận ở bản thân mình. Còn cảm xúc đối với anh, nếu thể hiện quá nhiều, người ta sẽ cho rằng “gã này bị gay” hoặc quá yếu đuối.

Khi bước chân sang Mỹ, điều Cesar nhận thấy là chó ở đây không được phép và thậm chí cả con người cũng không cho phép bản thân mình sống theo bản năng. Họ tập trung phát triển trí tuệ bởi đó là cách giúp họ kiếm được nhiều tiền hơn. Trong khi đó, thế giới bản năng lại luôn tuân theo quy luật tự nhiên, mà không gì hoàn hảo hơn là tạo hoá, không ai can thiệp được những gì tạo hoá đã ban cho; vạn vật đều tiến hoá theo cách của nó.
“Ở nơi mà tôi sinh ra và lớn lên, lối sống theo bản năng dường như phổ biến hơn vì cái được gọi là “tình trạng sống sót”. Để có được thức ăn và tồn tại, con thú phải biết chờ đợi vì thế nó buộc phải điềm tĩnh. Tại Mỹ, người ta chỉ nghe thấy những câu đại loại như: “Đây là cái tôi cần, tôi muốn ăn nóng, tôi không thích nhiều đậu thế này, tôi chỉ muốn…” vân vân và vân vân. Họ cho mình cái quyền được đòi hỏi nhiều hơn mà quên rằng mình phải cảm ơn về những gì đang có. Bạn có thể đi lễ nhà thờ nhưng đó chỉ là hành vi, chưa hẳn là bạn đã thực sự biết ơn chúa trời. Với tôi, lòng biết ơn và sự cảm kích xuất hiện khi gia đình bạn quá đông nhưng lại thiếu ăn hàng ngày; lúc ấy bạn không có sự lựa chọn nào khác là phải học cách nhẫn nhịn và phục tùng.” – Cesar nói.
Đằng sau hành vi nổi loạn, phá bĩnh của một con chó chưa hẳn là do nó bẩm sinh có tính hung hãn. Có những con chó được ăn thừa mứa trong khi thiếu vận động, lại có những con bề ngoài hiếu chiến nhưng chỉ để che dấu nỗi sợ hãi, bất an bên trong. Đối với Cessar, trong mọi trường hợp, anh đều nhấn mạnh với những người chủ rằng: “Sở dĩ chó của anh chị có hành vi như vậy là vì chính thái độ của anh chị và tinh thần mà anh chị tạo ra cho nó”. Một cách bản năng, chó sẽ quy phục người cho nó cảm giác vững tin rằng họ là đầu đàn, đi theo họ thì sẽ an toàn, có miếng ăn cũng như nơi ở. Cái này gọi là tinh thần. Nếu bản thân người chủ không điềm tĩnh, quyết đoán thì chó của họ sẽ cảm thấy bất an, sợ hãi; hoặc khi họ không tạo được kỷ luật và ranh giới giữa chủ và tớ, vật nuôi cũng sẽ lấn lướt để khẳng định cương vị chỉ huy của mình.

Con người nên trở về với sự sắp đặt của tự nhiên
Dog Whisperer nghĩa đen là “Người thì thầm với chó”; tuy nhiên, những người hâm mộ ruột của chương trình lại cho rằng đây là những show thực tế “giữa con người với con người”. Bởi lẽ, dù Cesar là chuyên gia về chó nhưng anh lại nhận được rất nhiều email từ những nhà tâm lý học trẻ em, giáo viên, chuyên gia tâm thần học…

“Cesar, tôi đã áp dụng nguyên tắc truyền năng lượng “điềm tĩnh và quyết đoán” của anh cho khách hàng của tôi và nó quả thực phát huy tác dụng!” – đó là dòng thư Cesar nhận được từ một khán giả của mình. Vậy là chuyên gia tâm lý chó này đã có uy tín trong cả lĩnh vực tâm lý người. Khi những bậc cha mẹ xem chương trình, họ giờ đây thi thoảng lại thốt lên như vừa khám phá ra điều gì đó: “Khoan đã, chúng ta có thể áp dụng công thức này cho bọn trẻ nhà mình. Chúng ngày càng béo phì… vì thiếu vận động. Chúng ngày càng khó bảo… vì chúng ta thiếu kỷ cương và ranh giới.”
Dĩ nhiên, trong các “ca” khó với những chú chó trong danh sách đỏ, Cesar cũng không tránh khỏi bị chỉ trích rằng biện pháp của anh mang tính trừng phạt, quân phiệt. Vài người cho rằng việc dùng dây xích cổ nhấc chó lên rồi hạ xuống (trong khoảng thời gian vài giây) hoặc gìm chó xuống mặt sàn là phương pháp huấn luyện tiêu cực, kém nhân đạo. Tuy nhiên, họ đã đánh giá bằng cảm xúc của họ mà quên đi rằng, nếu không đưa được những con chó trong danh sách đỏ đó về trạng thái cân bằng trở lại, chúng sẽ bị tiêm thuốc để chết một cách êm ái. Không ai khác, chỉ có Cesar mới có thể hiểu và bù đắp sự thiếu hụt trong tâm lý của những chú chó ấy, để chúng có thể hoà nhập trở lại với xã hội trong tâm trạng của những chú chó cân bằng và hạnh phúc.
Đứng trước câu hỏi liệu sau này anh có trở thành nhà tư vấn tâm lý cho người, đặc biệt là các CEO hay thậm chí là quan chức cấp cao trong chính phủ, Cesar không trả lời mà chỉ mỉm cười nói: “Tôi nghĩ chương trình của tôi không chỉ giúp đỡ những chú chó. Nó là sự thay đổi về nhận thức. Loài chó gần gũi nhất với người và nó là cánh cửa để con người về với Mẹ thiên nhiên. Con người luôn khám phá và mạo hiểm nhưng họ không thể sáng tạo ra cuộc sống, họ phải trở về với cách mà thiên nhiên đã sắp đặt sẵn. Họ cần tái kết nối với sự giản đơn như cha ông ta từ xưa đã sống, để tìm lại những gì họ đã mất. Bạn không nhất thiết phải sáng tạo lại cái bánh xe, bạn chỉ cần kết nối chúng lại và truyền cho các thế hệ tiếp theo. Tôi cảm thấy như được ban ơn bởi Chúa đã chọn tôi để giúp mối quan hệ giữa con người trở nên tốt đẹp hơn thông qua những chú chó.”