HỌC VÕ Ở VĨNH YÊN

TỰ BẠCH

“Báo liếp Bạn Trỗi” thời gian gần đây đăng khá nhiều bài viết thuộc các thể loại khác nhau, về các vấn đề khác nhau và cũng chứa đựng những nỗi niềm khác nhau của người viết hay người sưu tầm.

Cũng đúng thôi, cuộc sống bộc lộ quá nhiều vấn đề thuận – nghịch, xuôi – ngược, hay – dở, cao quý – lố bịch, khiêm nhường – trơ trẽn…mà cái tiêu chuẩn cần phải có để người ta dựa vào đó lấy được niềm tin thì đã lùi xa rồi! 
Còn học sinh của trường Nguyễn Văn Trỗi năm xưa được giáo dục, đào tạo, rèn luyện theo một nền tảng đạo đức căn bản là: Sống thẳng thắn – Nói thẳng thắn, không khoan nhượng với cái dối trá nhưng độ lượng chân thành với người nhận ra cái sai để sửa! Thế nên, thơ ca, truyện ngắn, bút ký, tản văn được đăng trên Báo liếp cũng đa phần nêu nhiều về các vấn đề diễn ra ngày hôm nay để cùng nhau chia sẻ tâm sự.

Cá nhân tôi, điều thích nhất là viết về những kỉ niệm, những nhân vật là học sinh của trường Trỗi, bởi vì khi các anh sống với nhau trong trường mới có 13-14 tuổi và ra trường nhiều nhất cũng chỉ 20; đó là giai đoạn con người rất gắn bó với nhau, nhất là trong thời chiến.

Tôi không học trường Trỗi, nhưng một gia đình có 4 học viên của trường thì cũng đủ sức “chuyển nếp sống của trường Trỗi về nhà mình” rồi! Có một đoạn tản văn tôi viết về hai anh Phúc Chiến và Phan Nam, hai trong số rất nhiều anh hay qua lại gia đình tôi là bạn thân của anh Kiến Quốc .

Xuân Quý Tỵ

           Thanh Trần

 HỌC  VÕ Ở VĨNH YÊN

Ký ức vẫn hiện ra rất rõ về chuyện tôi “luyện võ” vào mùa hè năm 1974 ở Vĩnh Yên. Vẫn một túi du lịch nhỏ hai quai xách tay, cho hai bộ quần áo lót, một bộ quần áo mặc ngoài với khăn mặt bàn chải đánh răng cá nhân, tôi ra ga, đi thẳng vào cửa của nhân viên đường sắt để ra sân ga. Tôi không có thói quen mua vé đi tầu! Tìm đến tầu đi Yên Bái, tôi đứng chờ lúc tầu chuyển bánh là nhẩy lên, chỉ sau hai tiếng là tầu đến ga Vĩnh Yên, đi men theo con đường đất đỏ dẫn đến trường Đại học Quân sự là đến nơi. Anh Phan Nam lo cho tôi ở nhà một tay thợ cắt tóc tên là Bình, trong những ngày nghỉ hè học Võ. Cả ngày, anh Phan Nam lúc này là Học viên nên phải lên lớp học tập hay thực hành, còn anh Phúc Chiến là giảng viên cũng phải lên lớp dạy sinh viên hay hướng dẫn trợ giảng, chỉ tối đến các anh mới có thời gian dành cho tôi. Nếu ai rơi vào hoàn cảnh như tôi lúc đó thì mới thấy cái học cũng lắm cách! Đó là hai Thầy Võ dạy một học trò trong cùng một giai đoạn.

Ngày hè ở đất vùng trung du là cái nóng oi bức đổ lửa. Nắng gắt lóa mắt phủ các quả đồi đất đỏ sỏi cuội. Ai có việc mới đi ra ngoài, mà đi thì vội vã như muốn chạy trốn không để cái nắng đốt da đốt thịt níu lại. Trẻ mục đồng cũng tìm đến các cây to tán rộng mà buộc trâu bò vào rồi nặn đất thó chơi. Thế là ban ngày tôi chẳng đi đâu, cứ ở trong nhà anh thợ cắt tóc mà ngồi hóng chuyện khi có khách, hay trò chuyện với chủ nhà. Được cái là trai Hà Nội nên đi đâu cũng có giá lắm! Tôi hay kể cho họ nghe về Bờ Hồ có hiệu kem Hồng Vân – Long Vân nổi tiếng, hay ngồi ở Thủy Tạ mà ngắm nhìn thiếu nữ xinh xắn, chờ đón những chuyến tầu điện leng keng chạy về từ các cửa ô; Bách Thảo là vườn cổ ở sau Lăng Bác, vào buổi tối thì âm u vắng vẻ …không hiểu sao mọi người ở tỉnh lẻ lại rất thích nghe chuyện tản mạn, vặt vãnh trong sinh hoạt của thủ đô!

Mấy quán nước chè thì bày chuối, lạc, dứa, mít, trứng luộc cho khách qua đường ngồi nghỉ. Bây giờ tìm lại chẳng còn thấy được các miếng dứa gọt vàng tươi để trong coóng thủy tinh tròn, hay nải chuối tiêu lốm đốm, từng quả bóc ra rồi chấm vào đĩa lạc rang bóc sạch lớp hồng y. Chè xanh thì rót ra dăm bảy cốc để thành hàng trên bàn cho nguội. Thuốc lá thì thuốc sợi cuốn tay rẻ nhất, rồi thuốc Đồ Sơn, Trường Sơn, Tam Thanh, Xương Giang đến Sông Cầu là ngon rồi, chứ không có thuốc Điện Biên hay Thủ đô đâu! Lúc không có việc gì tôi lại ra ngồi ở mấy quán nước chè ven đường, các bà cụ ngồi bán nước khi không có khách là vui chuyện kể rất nhiều những ký ức thủa xa xưa hay những nhân vật đâu đâu với vẻ mặt và giọng nói rất có “duyên”, tôi nghĩ họ là một kho tàng vô tận của những mảnh dân gian gom lại.

Thế là Thầy Nam và Thầy Chiến mỗi người dậy tôi một buổi tối. Cũng cần nói rằng, mỗi anh được học theo một trường phái và vận dụng lại hoàn toàn khác nhau khi dậy. Tôi vẫn có tính muốn hiểu rõ người dậy mình, nhất là thời kỳ thụ giáo sư phụ của họ, để mình hình dung được người đã truyền dậy. Anh Phan Nam kể lại. Ở những năm 1960, anh được gửi vào ở và học tại trường học sinh miền Nam ở Hải Phòng. Đó là trường nội trú, học sinh ăn, ở, sinh hoạt theo một chương trình của nhà trường trong thời kỳ chiến tranh. Học sinh xa nhà ở tập thể, lại vào tuổi niên thiếu nên hầu hết đều rất nghịch ngợm. Trong trường thì đánh nhau phân chia cao thấp “cá lớn nuốt cá bé”, ngoài đường thì kéo hội hè đánh nhau với thanh thiếu niên địa phương, đói quá không có tiền thì ăn cắp, ăn trộm, bắt gà, nhổ khoai sắn…Lúc nhập học, anh Nam là cậu thiếu niên nhỏ con, vừa chân ướt chân ráo vào lớp đã bị nhìn với những ánh mắt dò xét kiểu “ma cũ bắt nạt ma mới”. Rồi bắt đầu những trận đánh nhau phân chia! Đây là chuyện của những học sinh ngỗ ngịch dành cho học sinh mới đến. Anh Nam không thể nào đánh hết được những “đầu bò đầu biếu” này. Đau khổ, tủi thân, uất ức, những lúc bị đánh xong máu mũi rỉ ra, anh đã chấm vào tay viết lên tường “Phải trả thù”. Anh vào thành phố Hải Phòng tìm đến một sư phụ người Hoa xin học. Tôi không biết tên ông ta là gì, nhưng anh Nam kể là ông có đến 8 anh con trai, anh nào cũng cao to khỏe mạnh, trắng trẻo và bố bắt phải học võ, học sinh là người Hoa rất nhiều. Hồi đó ở Hải Phòng – Thành phố Cảng, lực lượng bốc xếp rất đông, mà người Hoa thì lại khỏe mạnh, thường là tổ trưởng hay nhóm trưởng, họ làm việc cần cù có trách nhiệm nên được trọng dụng hơn, còn cánh bốc xếp người Việt thì hay phá hàng, cẩu thả.

Anh Phan Nam được Thầy nhận dậy. Nhưng học thì phải có tiền, không có tiền thì phải có quà! Thế là anh tìm cách “kiếm tiền” để học võ. Học sinh người nhỏ thó, không ai nhận cho làm việc, cách duy nhất kiếm tiền lại là … “nhặt nhạnh” những đồ bán được. Ông Thầy dậy không hoa mỹ hình thức, lối dậy là cho học trò luyện những đường quyền căn bản, nối lại với nhau để đánh một cách thực dụng, lấy phương châm “tốc chiến tốc thắng” là mục đích. Đã vào là tung ra một chuỗi đòn, chỉ khi nào đối phương gục ngã mới dừng lại. Năm đường quyền căn bản được phối hợp với bộ pháp là gối và đá, hòa vào thân pháp để tăng lực cho quyền cũng rất hay. Anh Nam kể: Cũng nhờ có quyết tâm học và cũng hay “biếu quà”, anh Nam được Thầy dậy khá nhanh và tiến bộ trông thấy, rồi tất nhiên phải về trường mà “vận dụng” vào đám học sinh “đầu gấu” để tự mình tìm được chỗ đứng trong môi trường ăn hiếp đó. Anh lần lượt “đòi nợ” từng nhân vật, rồi sổ nợ cũng vơi dần đi, chỉ còn lại một vài nhân vật “xương lõi” quá phải để lại, chờ thời gian để mình lớn hơn nữa!

(Còn tiếp)