Lương y Nguyễn Thiên Tích (ST: Trần Đình Ngân)

Đã ở vào độ tuổi xưa nay hiếm nhưng Lương y Nguyễn Thiên Tích (97 tuổi) vẫn miệt mài với công việc chữa bệnh cứu người. Cụ quan niệm còn sống, còn sức lực là vẫn cống hiến hết mình chữa trị cho người bệnh.

Lương y Thiên Tích.

Thấm thoắt đã gần 80 năm trôi qua kể từ lần đầu tiên thuốc chữa bệnh, quan niệm về y đức của cụ vẫn không hề thay đổi. Lương y Tích luôn tâm niệm, không gì hay bằng phòng bệnh, khi đã để mắc bệnh mà phải chữa trị thì là đó là việc chẳng đặng đừng.

“Cây đại thụ” của ngành Đông y Việt Nam

Chúng tôi tìm đến nhà lương y Nguyễn Thiên Tích (Nguyễn Đình Tích) ở ngõ 1, đường Lĩnh Nam, phường Lĩnh Nam (Q. Hoàng Mai, TP. Hà Nội) vào một ngày cuối tuần. Mặc dù thời tiết nắng nóng nhưng từ sáng sớm, gần trăm bệnh nhân, từ trẻ em đến người già đã ngồi ngoài hiên và hàng nước bên cạnh để chờ đến lượt vào khám. Người đến đây chữa bệnh ở khắp mọi nơi và cũng đủ loại bệnh khác nhau. Thế nhưng dẫu vất vả, các bệnh nhân không một ai phàn nàn. Tất cả đều tin, bệnh tình khi gặp lương y Tích sẽ nhanh chóng qua khỏi.

Trong đám đông bệnh nhân đang chờ đến lượt bắt mạch, bốc thuốc, chị Nguyễn Thị Minh quê ở Quốc Oai, Hà Nội. Chị chia sẻ: “Tôi bị đau đầu mãn tính từ nhiều năm nay, gia đình cũng đã đi chạy chữa nhiều nơi nhưng vẫn không khỏi. Tôi cũng đã hết hi vọng chữa khỏi căn bệnh đau đầu kinh niên này nhưng thật may lại được biết đến thầy Tích. Mới đây, một người quen bị bệnh 7 năm đã liệt nửa người đến uống 50 thang thuốc của cụ thì khỏi. Qua sự giới thiệu của họ, tôi đã xin địa chỉ, để đến nhờ thầy bắt mạch bốc thuốc. Cho đến giờ, tôi mới uống được 10 thang mà đã thấy người khỏe lên và ăn ngủ tốt hơn, đầu bớt đau. Hôm nay, tôi xuống đây để nhờ thầy bắt mạch lại và bốc thuốc tiếp…”.

Sau một lúc lâu đợi chờ, tận dụng giờ giải lao, chúng tôi mới có duyên ngồi tiếp chuyện cụ. Lương y Thiên Tích năm nay đã 97 tuổi, vóc dáng cao lớn, mái tóc bạc búi gọn sau gáy nhưng trông cụ vẫn rất tráng kiện qua giọng nói sang sảng, khuôn mặt hồng hào, hiền từ như một tiên ông. Lương y Thiên Tích cho biết: “Quê gốc của tôi ở xã Mễ Sở, huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên. Gia đình tôi đã có truyền thống làm thuốc từ mấy đời nay. Tôi theo nghề làm thuốc từ khi mới gần 20 tuổi. Năm 40 tuổi, tôi vào làm tại Viện Y học dân tộc Việt Nam, là lớp lương y đầu tiên được Nhà nước tuyển chọn. Suốt 40 năm, ông làm các công tác khám chữa bệnh, giảng dạy và đào tạo cán bộ.

Cụ cùng học trò đi lễ viếng Hải thượng Lãn Ông.

Chiều chủ nhật, cụ hay đến nhà học trò cưng ăn cơm.

Sinh ra và lớn lên trong gia đình có truyền thống làm nghề chữa bệnh cứu người nên ngay từ nhỏ, cụ đã có đam mê với nghề thuốc. Vì thế, cụ Tích sớm được làm quen và gần gũi với những bó thảo mộc mà người nhà lấy từ rừng về. Cụ sớm biết phân biệt tác dụng chữa bệnh của một số loại thảo mộc từ khi tóc còn để chỏm. Dần dần, mùi hương của những loài thảo mộc ngấm dần vào máu thịt, thôi thúc cụ học thật giỏi nghề thuốc gia truyền của gia đình để trị bệnh cứu người. Suốt từ bấy đến nay, chưa một lần thầy lang Tích hối hận về quyết định theo nghề thuốc.

Lương y Tích tâm sự: “Khi xác định nghề đi đôi với nghiệp thì ai cũng có những giai đoạn khó khăn, đối với tôi cũng không phải trường hợp ngoại lệ. Để có thành quả như ngày hôm nay, giai đoạn vừa mới vào nghề tôi đã phải học rất nhiều. Suốt ngày miệt mài nghiên cứu sách y, tìm hiểu về các bài thuốc chứ kiến thức không phải tự dưng mà có”. Sau nhiều gian nan, cuối cùng cụ Tích cũng đã có những thành công nhất định. Tuy nhiên với tinh thần ham học, cụ không dừng lại ở đó mà vẫn tiếp tục nghiên cứu để nâng cao kiến thức về nghề y của bản thân hơn nữa.

Gia đình 4 đời là ngự y trong triều

Sau khi nghỉ hưu năm 1991, cụ được bổ nhiệm giữ chức Chủ tịch Hội Đông y Việt Nam 2 khóa. Đến năm 2001, cụ về nghỉ ngơi và tập trung vào việc chữa bệnh cho người dân ngay tại nhà. Nói về lĩnh vực Đông y, lương y Tích cho biết: “Người thầy thuốc cần phải thông thạo tứ chẩn: Vọng (trông sắc mặt, hình thái, mặt tái xanh, đỏ hay hồng hào...), Văn (nghe tiếng nói, tiếng khàn hay trong, sang sảng hay yếu ớt... để biết khí lực, kèm theo ngửi hơi thở), Vấn (hỏi xem tiền sử có bệnh gì) và cuối cùng là Thiết (bắt mạch). Lương y Nguyễn Thiên Tích là thầy thuốc giỏi về y lý - tứ chẩn: Vọng, Văn, Vấn, Thiết, về âm dương, ngũ hành, ngũ vận, lục khí và uyên bác về Đông y.

Theo cụ, sự biến hóa của khí hậu bốn mùa, yếu tố thổ nhưỡng cũng như môi trường sống và làm việc có ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe và cơ năng thích ứng của mỗi người với điều kiện, hoàn cảnh sống đó. Vì vậy đến với cụ, bệnh nhân không những được khám và chữa bệnh mà còn được cụ chỉ dẫn cho biết phương pháp sinh hoạt, ăn uống dưỡng sinh để phòng chống bệnh tật trong điều kiện, hoàn cảnh sống riêng của từng người.

Không chỉ có tài năng về y thuật, Lương y Tích còn có cái tâm thiện. Cụ luôn tâm niệm “lấy đức làm lãi”, “làm nghề thuốc phải có cái tâm trong sáng, không vụ lợi và hết lòng với người bệnh”. Với cụ, việc chăm sóc, cứu chữa cho bệnh nhân là trách nhiệm của người thầy thuốc. Cụ chưa bao giờ mong muốn họ mang ơn mình. Chỉ mong sao họ khỏe mạnh để vui sống, đó là niềm hạnh phúc của ông. Những suy nghĩ của lương y Tích thật đáng quý và trân trọng, nhất là trong thời buổi hiện nay, khi một số hành nghề y chạy theo cơ chế thị trường mà quên đi trách nhiệm cứu người của một thầy thuốc. Gần 80 năm gắn bó, lăn lộn với nghề, dù mái tóc đã bạc trắng, lương y Tích vẫn tràn trề bầu nhiệt huyết, luôn đau đáu với từng bệnh nhân: “Làm sao cho người bệnh sớm khoẻ mạnh, những người nghèo có cơ hội chữa bệnh…” Với cái tâm đáng quý đó, bệnh nhân tìm đến với cụ từ mọi miền đất nước. Uy tín cùng với kinh nghiệm, cụ đã chữa khỏi cho rất nhiều người thoát khỏi sự hành hạ của bệnh tật.

Dòng dõi ngự y BS Nguyễn Ngọc Lâm - Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương cho hay: “Lương y Nguyễn Thiên Tích là một trong số 31 lương y đầu tiên được Bộ Y tế tuyển chọn cho ngành Đông y Việt Nam. Được biết, gia đình cụ có 4 đời làm ngự y trong triều. Cụ Tích là người được tuyển vào làm và giảng dạy cho lớp các bác sĩ Đông y kế cận. Tôi đồng thời là học trò và là đồng nghiệp của cụ, được cụ chỉ bảo rất nhiều. Cụ giỏi về y lý, uyên bác về Đông y và đặc biệt rất giỏi về nhi khoa, nội nhi”.

Hồ Phúc