Chuẩn bị cho 1 chuyến về nguồn (KQ)

Thời gian ra HN, tôi cùng vợ đã trở về nguồn (thăm An Mỹ, Đại Từ) cùng anh em k4 (Hữu Thành, Từ Ngữ, Đại Cương, Võ Hạnh Phúc...) đầu 2008. Sau đó là năm bảy lượt. Lần nào về cũng có những cảm xúc mới lạ. Hứa với bà con: Sẽ tổ chức cho "bạn ta" đi theo đường "tiểu ngạch" (không xe dẫn đường, chỉ cùng bạn Trỗi, vào 1 ngày nghỉ). Khi nói lại với bạn, bạn chỉ cười và hứa sẽ về.
Trước 27/7 năm nay chừng 1 tháng, em Nhì Chủ tịch xã thông báo: Trên có thông báo, bác Nhân sẽ về xã ta nhân dịp tham gia cầu truyền hình quốc gia đêm 26/7 này, chúng em có thư muốn chuyển cho bác. Nhận lời chuyển giúp. Qua Tuấn, thư kí riêng, bạn ta đã nhận thư ngỏ của Mỹ Yên.


Trước 26/7 chừng 2 tuần, bạn điện thoại: "Tớ có kế hoạch về tặng quà chính sách cho An Mỹ (vẫn quen gọi theo tên cũ - NV) nhân 27/7. Cậu cho tớ danh sách thầy giáo, chị nuôi ở xã để kết hợp tặng quà luôn". "OK, chấp hành". Rồi nhắn bạn, yên tâm sẽ triển khai cụ thể với Tuấn.
Lục tìm danh sách giáo viên, CBCNV nhà trường ở Thái Nguyên có đến 40 người. Đối chiếu danh sách, trao đổi với em Nhì xác nhận thì ở An Mỹ có: thầy Đại Thành dạy hóa, chị Quỳnh (dân Suối Chì, chị nuôi của k5) cùng thầy Phảng (rể An Mỹ, phu quân chị Quỳnh), chị Trình (dân Suối Chì, chị nuôi của k1. Năm ngoái anh em k5 cùng bạn Trỗi miền Trung về An Mỹ, tới Suối Chì có vào thăm nhà chị), anh Nguyễn Văn Nghinh (b trưởng k7, ốm chết cách đây chục năm), chị Nguyễn Thị Nhị (chị nuôi, đã mất).
Cũng thông báo cho bạn, trường ta có LS Đỗ Khắc Tiến k6 mới quy tập đầu năm nay từ Tây Nguyên về cũng là đối tượng chính sách. Gia đình bác Thức "mù" - nơi bạn ta tá túc ngày mới chuyển quân từ Hà Bắc lên - nay đã ngoài 80, không vợ con, sống cùng cháu cũng là "địa chỉ đỏ". (Từng nhắc lại với bạn, khi Quang Bắc lên thăm, bác Thức còn nhớ: anh Nhân hay chui vào màn uống thuốc poly của mẹ gửi lên).
Nhìn trong phóng sự ảnh thấy thầy Đại Thành súng sính trong bộ quân phục mới. Sự thể thế này, trước 1 tuần, Ban chỉ huy quân sự huyện yêu cầu xã lấy số đo của CCB Đại Thành, thầy của PTT: "Nếu số đo của cụ trùng với số quần áo có trong kho thì dễ. Nếu không thì phải may đo gấp". Thầy già rồi, lưng còng xuống, chiều cao có còn 1,3-1,4m; chắc là phải may đo(!). Nhìn ảnh "bạn ta" dìu thầy trong bộ quân phục mới mà cảm động.
Bạn cũng nhắc, phải kiểm tra thật kĩ vì về thăm nơi đóng quân cũ mà tặng quà không hết là dân sẽ dị nghị, với ai đã mất thì phải có người nhà nhận quà. Vậy là con gái anh Nghinh và cháu Sỹ con chị Nhị được thay mặt bố, mẹ nhận quà của chú Nhân; chị Quỳnh, thầy Phảng vừa đi Huế sáng qua cũng có bà chị tới nhận thay. (Sáng qua, khi nói chuyện với Nhì, cô còn thông báo, anh Tuấn cẩn thận chiều hôm trước còn kiểm tra lại lần cuối).
Vui hơn, xã nhà đã chuẩn bị bức ảnh các bạn k5 cùng thầy Cao Cự An, thầy Cao Duy Hậu, thầy Điền, thầy Hóa, anh Hiện chụp hè 1966, trước rừng vầu trên đồi ở xóm Suối Chì, có mặt "bạn ta" để làm quà tặng bạn. Các em xin ý kiến làm ảnh màu thì bị phản đối: "Đen trắng mới có giá trị tư liệu. Và nhớ là đừng có làm khung sơn son thếp vàng, lòe loẹt, anh Nhân sẽ trách".
Sáng qua khi đến được tiếp ở trụ sở UBND xã, Ngô Thế Vinh đã cẩn thận điểm mặt từng bạn Trỗi. Khi xem lại ảnh thấy được chụp trên gỗ (laminage), giản dị, đầy tình cảm chân thành.
Xin kể vài chuyện hậu trường của dịp về nguồn lần này.